Oekraïne, Rusland ruziën verder, Blok noemt Russische actie onacceptabel

Oekraïne en Rusland beschuldigen elkaar over en weer van het uitlokken van het incident van gisteren in de Zwarte Zee. Volgens Kiev is het niet ondenkbaar dat Rusland een "Georgië-achtig scenario" wil creëren, de Russen zeggen dat Oekraïne een reden wil om meer internationale sancties tegen Moskou uit te lokken.

De Oekraïense president Porosjenko heeft in verband met de gespannen situatie voor de duur van één maand de staat van beleg afgekondigd. Het parlement in Kiev heeft de maatregel goedgekeurd. Porosjenko wilde eerst een staat van beleg van twee maanden, maar omdat de voorbereiding van de verkiezingen in maart daarmee in de knel zou komen, werd die termijn gehalveerd. De staat van beleg maakt het onder meer mogelijk censuur in te voeren en een avondklok in te stellen.

Oekraïne eist de teruggave van de marineschepen en hun bemanning die de Russen gisteren meenamen na het incident in de Straat van Kertsj, die de Zwarte Zee met de Zee van Azov verbindt. Andere landen, zoals Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittanië en Nederland, hebben de Russen eveneens opgeroepen om de Oekraïense schepen en de bemanning vrij te laten. Daarnaast roept het Westen op tot de-escalatie door beide zijden.

Minister Blok heeft de Russische actie veroordeeld. Hij heeft de situatie besproken met Porosjenko. De marineschepen zijn naar de haven van Kertsj gesleept. Waar de Oekraïense bemanning nu is, is niet bekend.

Oekraïne spreekt van een openlijke daad van agressie door de Russen. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken suggereert dat Rusland zint op een "Georgië-achtig" scenario.

Daarmee bedoelt hij hoogstwaarschijnlijk dat de Russen een incident willen uitlokken om een militaire inval te rechtvaardigen. Rusland en Georgië vochten in 2008 een oorlog uit over Zuid-Ossetië. Momenteel steunt Rusland Oekraïense opstandelingen in de Donbass-regio in het oosten van Oekraïne, na in 2014 de Krim te hebben geannexeerd.

Rusland zegt dat Oekraïne de verplaatsing van de schepen van Odessa naar de Zee van Azov niet heeft aangekondigd. De Russen hebben de laatste tijd de patrouilles in de Straat van Kertsj opgevoerd. De nauwe zee-engte ligt tussen de Krim en Rusland. Toen de Russen gisteren contact zochten met de Oekraïense schepen werden ze naar eigen zeggen genegeerd. Daarop is een Oekraïens schip geramd en werd de Straat van Kertsj afgesloten door een vrachtschip onder een brug te leggen.

Het enteren van de schepen is volgens Rusland in lijn met internationale regels, omdat de schepen de territoriale wateren van Rusland schonden. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt te zullen reageren als de soevereiniteit en veiligheid van Rusland wordt aangevallen.

Een Russische woordvoerder zegt dat het om "een geplande provocatie" van Oekraïne gaat, die de aandacht moet afleiden van problemen in dat land in de aanloop naar verkiezingen volgend jaar. Moskou wil dat Kiev de schuldigen ter verantwoording roept.

Een andere verklaring die vanuit Rusland wordt gegeven is dat het incident wordt gebruikt als voorwendsel om meer internationale sancties in te stellen. Een adviseur van de Poolse president Duda heeft in de nasleep van de inbeslagname gezegd dat het instellen van verdere sancties tegen Rusland overwogen moet worden. Hij zei dat nadat Duda en Porosjenko met elkaar hadden gesproken.

Overleg over situatie

Porosjenko heeft vanochtend ook met voorzitter Tusk van de Europese Raad gebeld. Tusk heeft het gebruik van geweld door de Russen veroordeeld. "Europa zal eensgezind achter Oekraïne staan", twitterde hij.

Vandaag is er op allerlei politieke niveaus overleg over de situatie. Vanmiddag spreken de NAVO en een vertegenwoordiger van Oekraïne met elkaar. NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg heeft eerder ook met Porosjenko gesproken en zijn steun uitgesproken voor de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraïne.

Later komt ook de VN-Veiligheidsraad bijeen op verzoek van zowel Oekraïne als Rusland. Ook in Berlijn is overleg tussen Duitsland, Frankrijk, Rusland en Oekraïne. Dat zijn de vier landen die samen het Akkoord van Minsk sloten, dat gaat over een bestand in het oosten van Oekraïne.