OM vervolgt verpleeghuisarts voor euthanasie op demente vrouw

Het Openbaar Ministerie gaat een arts vervolgen wegens een geval van euthanasie. Het is de eerste vervolging van een arts sinds de euthanasiewet in 2002 van kracht werd.

De betrokken specialist ouderengeneeskunde is eerder dit jaar al berispt voor de onzorgvuldige levensbeëindiging van de patiënt, die dement was. Het OM verwijt de arts dat zij, ondanks onduidelijkheid in de wilsverklaring, toch de euthanasie heeft uitgevoerd.

Het OM wil deze individuele zaak gebruiken "om belangrijke rechtsvragen over de levensbeëindiging van dementerenden beantwoord te krijgen". De arts, die vindt dat ze zorgvuldig heeft gehandeld, "juicht het verkrijgen van duidelijkheid over de wilsvraag bij wilsonbekwame patiënten toe", laat haar woordvoerder weten. Zij betreurt dat ze hiervoor persoonlijk wordt vervolgd.

Het Openbaar Ministerie kijkt naar alle gevallen van euthanasie die door de Regionale Toetsingscommissie als onzorgvuldig zijn aangemerkt. Dit jaar leidde dat in vier zaken tot een strafrechtelijk onderzoek. Vorig jaar was dat een keer het geval.

Dubbelzinnig

In deze situatie leidde de wilsverklaring van de 74-jarige demente vrouw tot dubbelzinnigheid. Er stond in dat zij euthanasie wilde wanneer zij in een verpleeghuis zou belanden, maar ook dat zij daar zelf over wilde beslissen. De vrouw sprak met haar man regelmatig over haar doodswens, maar stelde euthanasie telkens uit.

Uiteindelijk belandde ze in een verpleeghuis, in een toestand waarin haar dementie de overhand had. Toen de euthanasie werd uitgevoerd was de patiënt volgens de behandelend arts zo in de war, dat het zinloos zou zijn geweest haar te vragen naar haar doodswens. Dat is ook niet meer gebeurd.

Vertrouwen

Het OM wil dat de rechter nu beoordeelt of de arts had mogen vertrouwen op de eerdere wilsverklaring alleen. De arts wordt verweten dat ze er zonder meer "vanuit ging dat de vrouw nog steeds dood wilde".

"De vrouw had weliswaar regelmatig gezegd te willen sterven, maar had ook verschillende keren gezegd niet dood te willen", schrijft het OM in een persbericht. Volgens het OM was de arts bij wet verplicht de doodswens van haar patiënt met haar te bespreken. "Dat zij inmiddels dement was geworden, doet hieraan niet af."

Tekst loopt door onder de video

Artsenfederatie KNMG noemt de vervolging "een zware last voor de arts". "Tegelijkertijd is de mogelijkheid van een strafrechtelijke vervolging een onvermijdelijk sluitstuk van de euthanasiewet."

Het OM doet momenteel strafrechtelijk onderzoek naar nog twee gevallen van euthanasie. Hierover komt "binnen enkele weken uitsluitsel". De twee overige zaken zijn al geseponeerd.

Minister De Jonge van Volksgezondheid wil niet op deze individuele zaak ingaan. "Dit is echt een beslissing van het Openbaar Ministerie. We kennen in Nederland een zorgvuldige toetsingspraktijk van de euthanasie." Volgens De Jonge is er geen reden om de wet aan te passen.

Hij vindt het wel zaak dat "we leren hoe de zorgvuldigheidseisen die gesteld worden aan wilsverklaringen in de praktijk kunnen worden toegepast." De minister denkt dat "niet nodig zou moeten zijn" dat artsen huiveriger worden om euthanasie toe te passen, als ze zich maar houden aan de zorgvuldigheidseisen.