Actie tegen jacht Oostvaardersplassen, en de Veluwe dan?

Ruim duizend edelherten in de Oostvaardersplassen moeten worden afgeschoten. Althans, dat vindt de provincie. Actievoerders vinden van niet en hebben een rechtszaak aangespannen, die morgen begint. Het afschieten van dieren in het gebied in Flevoland leidt al langer tot protesten. Maar ook in andere natuurgebieden worden grote aantallen dieren afgeschoten. Toch hoor je daar veel minder over.

Er zijn in Nederland niet veel gebieden waar groot wild mag leven. Edelherten zijn alleen welkom in de Oostvaardersplassen en op de Veluwe, wilde zwijnen alleen op de Veluwe en in Nationaal Park De Meinweg in Limburg. Damherten leven in grote aantallen in de Amsterdamse Waterleidingduinen en op de Veluwe, in andere natuurgebieden zijn er kleine groepen.

De provincies bepalen jaarlijks hoeveel dieren er maximaal in een gebied mogen leven. En hoeveel er dus moeten worden afgeschoten. Die regulering heet faunabeheer. Op de Veluwe wordt elk jaar gemiddeld 60 procent van de edelherten gedood en 70 procent van de wilde zwijnen. Dat zijn er meer dan in de Oostvaardersplassen.

Volgens faunabeheerders is het noodzakelijk om het aantal wilde dieren in toom te houden. Als je de natuur zijn gang laat gaan, krijg je alleen maar meer dieren, zeggen zij. "De enige factor van belang is de hoeveelheid voedsel", zegt Erik Koffeman van de Faunabeheereenheid Gelderland. "In een land als Nederland is dat er eigenlijk altijd in overvloed. Waar veel voedsel is, zijn veel dieren."

Veel groot wild betekent veel aanrijdingen en schade aan landbouwgewassen, maar ook de natuur zelf lijdt eronder, zegt Koffeman. "Je ziet dat in extreme mate in de Oostvaardersplassen. Daar eten de grazers alles tot het laatste sprietje op."

Maar ook op de Veluwe speelt dit probleem. Daar zitten nu twee keer zoveel wilde zwijnen en edelherten als twintig jaar geleden, vertelt de faunabeheerder. "Het gevolg is dat te veel zaden en jonge planten worden opgegeten. Natuurlijke bosverjonging komt niet meer van de grond. Er zijn geen jonge bomen meer om de oude te vervangen als ze ooit doodgaan. Er zijn plekken op de Veluwe waar je dwars door de bossen heen kunt kijken."

Wildecoloog Geert Groot Bruinderink legt uit waarom op de Veluwe elk jaar dieren worden afgeschoten:

Aan andere kant staat de Faunabescherming, een van de organisaties achter de rechtszaak tegen het afschieten van herten op de Oostvaardersplassen. Voorzitter Harm Niesen is fel tegenstander van wildbeheer, en niet alleen in de Oostvaardersplassen. "Het afschieten van wilde dieren is gewoon bij wet verboden. Alleen als er een ernstig maatschappelijk probleem is, mag er een ontheffing worden verleend", zegt hij.

Bovendien vindt Niesen dat er helemaal niet te veel dieren zijn. "Wildbeheer is in mijn ogen een oplossing voor een probleem dat niet bestaat. Wilde dieren gaan zelf wel dood als er geen eten meer is, of als ze oud zijn. En dat is helemaal niet zielig. Ze doodschieten is veel erger. Jagers moeten gewoon eerlijk zeggen dat het ze te doen is om het hertenbiefstukje. En de lol van het schieten."

'Politici zonder verstand van zaken'

Protesten bij de Oostvaardersplassen worden vaak bijgewoond door honderden actievoerders. Niesen en zijn Faunabescherming organiseren regelmatig protesten tegen de jacht in andere natuurgebieden. Daar komen beduidend minder mensen op af.

"Als wij op de Veluwe demonstreren tegen het afschieten van wilde dieren, dan hebben we geluk als er vijftig mensen zijn", legt hij uit. "Dat komt waarschijnlijk omdat het leed daar veel minder zichtbaar is. Maar ik zit niet te wachten op de Oostvaardersplassen-demonstranten. Hun argumenten en emoties zijn de mijne niet. Het leidt af van waar het werkelijk om gaat. Dat we te maken hebben met politici zonder verstand van zaken, die die goede, dure rapporten naast zich neerleggen."

De Oostvaardersplassen zijn uniek, maar dat het natuurgebied überhaupt bestaat, was niet altijd de bedoeling. Hoe dat zit, zie je in onderstaande video:

De provincie Flevoland en Staatsbosbeheer wachten met het afschieten van de herten in de Oostvaardersplassen tot de rechter uitspraak heeft gedaan. Met de nieuwe aanwas van deze zomer erbij leven nu naar schatting 2000 edelherten in het gebied. Daarvan mogen er uiteindelijk 490 overblijven.

Faunabeheerder Koffeman: "Technisch gezien is het mogelijk om in korte tijd zoveel dieren te schieten in een gebied als de Oostvaardersplassen. De grootste handicap is om op een verantwoorde manier dichtbij te komen. Als de herten drie keer dat groene autootje hebben gezien waar een knal uitkomt waarna er een soortgenoot neervalt, dan zijn ze de vierde keer weg."

Jagers gebruiken wel geluidsdempers. "Maar helemaal geluidloos is het nooit. Daarom is het belangrijk om de eerste week de grootste klap uit te delen. Maar je zit daar met meer factoren. Het publiek, hoe gaat dat ermee om? Als er massaal mensen naar het gebied trekken, wordt het een stuk lastiger."