Fondsen: stagnerend pensioen is niet meer uit te leggen

Er moet snel een nieuw pensioenstelsel komen, want dat pensioenen ondanks de economische groei niet verhoogd worden is niet meer uit te leggen. Dat zeggen de twee grootste pensioenfondsen van het land.

"We zien dat onze financiële positie stap voor stap verbetert", zegt Corien Wortmann-Kool, voorzitter van ambtenarenfonds ABP. "Maar de pensioenen van werkenden en gepensioneerden kunnen we de komende jaren niet verhogen met de inflatie. Ik kan dat niet meer uitleggen aan onze deelnemers."

'Economie op volle toeren'

Ook het op een na grootste pensioenfonds van Nederland, Zorg & Welzijn, denkt er zo over. "De pensioenen kunnen al veel te lang niet meegroeien met de stijgende prijzen", zegt Zorg & Welzijn-directeur Peter Borgdorff. "Dat is steeds moeilijker uit te leggen, nu de economie op volle toeren draait. Het wordt de hoogste tijd dat werknemers die pensioen opbouwen en gepensioneerden daar ook wat van gaan merken. Daarom wachten wij met smart op een goed pensioenakkoord."

Er wordt al lange tijd onderhandeld tussen vakbonden, werkgevers, de politiek en De Nederlandsche Bank over een nieuw pensioenstelsel. Bronnen rond het overleg bevestigen dat minister Koolmees van Sociale Zaken later vandaag zelf bij de onderhandelingen aanschuift om het belang van een akkoord te benadrukken. Voordien zaten zijn ambtenaren bij het overleg.

Lage rente

Veel pensioenfondsen mogen de pensioenen nu niet verhogen vanwege het huidige systeem van dekkingsgraden en rekenrente. Die rekenrente kun je vergelijken met de spaarrente op een spaarrekening. Net als de spaarrente is de rekenrente van pensioenfondsen nu erg laag, namelijk 1,5 procent.

Door die lage rente moeten fondsen ervan uitgaan dat hun vermogen de komende jaren niet hard groeit, moeten ze dus veel geld in kas houden en kunnen ze pensioenen niet verhogen. Als de rekenrente stijgt, hoeft een fonds minder in kas te houden en kunnen pensioenen sneller verhoogd worden.

Wortmann-Kool wil dat de pensioenuitkeringen in een nieuw stelsel minder afhankelijk worden van die rekenrente en bijbehorende dekkingsgraad. "De pensioenen lopen totaal uit de pas met het verbeterende economisch klimaat. Wat mij betreft een zeer fikse aansporing voor kabinet en sociale partners om werk te maken van een nieuw pensioenstelsel. Een stelsel waarbij de pensioenen verhoogd kunnen worden als het economisch beter gaat en verlaagd worden als het tegenzit."

Lang wachten

Al meerdere malen leek een pensioenakkoord nabij. Maar de onderhandelende partijen kunnen het nog steeds niet eens worden over hoe een nieuw stelsel eruit komt te zien. Zo wil de FNV alleen akkoord gaan als de AOW-leeftijd minder hard stijgt.

Hete hangijzers zijn verder een mogelijk verplicht pensioen voor zzp'ers en aanpassingen aan de hoogte van de premie. Want nu betalen jongeren eigenlijk te veel en ouderen te weinig pensioenpremie.

Dekkingsgraden te laag voor indexatie

De pensioenfondsen hebben ook hun dekkingsgraad bekendgemaakt. Bij Zorg & Welzijn is de zogeheten beleidsdekkingsgraad 101,5 procent en bij ABP 104,7 procent. Dat is te laag om de pensioenen volgend jaar te verhogen. Bij Zorg & Welzijn dreigt in de toekomst zelfs nog een verlaging van de pensioenen, als de dekkingsgraad tot eind 2020 onder de 104,3 procent blijft.

Ook bij de metaalpensioenfondsen PME (101,8%) en PMT (102,5%) bestaat de kans dat pensioenen verlaagd moeten worden.

Het pensioenfonds van de bouwsector, bpfBOUW, staat er met een dekkingsgraad van 118,7 procent stukken beter voor dan de andere grote pensioenfondsen. Begin dit jaar kon het fonds de pensioenen al verhogen met 0,59 procent. En als de dekkingsgraad eind dit jaar nog steeds boven de 110 procent staat, dan krijgen gepensioneerde bouwvakkers waarschijnlijk opnieuw een pensioenverhoging.