Politiek wil al jaren dalende vaccinaties aanpakken, maar dat is nog niet zo simpel
Het probleem van de dalende vaccinatiecijfers leidt tot verschillende plannen bij de politieke partijen. Vanaf 95 procent ingeënte kinderen is de kans op besmettingen vrijwel nul. In Nederland is de vaccinatiegraad gedaald tot iets meer dan 92 procent. De VVD denkt aan een vaccinatieplicht als de cijfers nog verder dalen, zegt fractievoorzitter Dijkhoff. Dat is juridisch haalbaar, want in verschillende Europese landen geldt al een vaccinatieplicht.
In België is de poliovaccinatie verplicht, in Frankrijk vaccinatie tegen difterie, tetanus en polio, Italië heeft onlangs de vaccinatieplicht uitgebreid van vier (difterie, tetanus, polio, hepatitis-b) naar alle twaalf ziekten en in Duitsland krijgen ouders een boete als ze niet naar het vaccinatieconsultatiebureau gaan.
D66 vindt een vaccinatieplicht te ver gaan. De partij wil wel dat kinderopvangbedrijven niet-ingeënte kinderen in alle gevallen kunnen weigeren. Ouders moeten een vaccinatiebriefje laten zien als de kinderopvang daar om vraagt. Kunnen of willen ze dat niet, dan mogen hun kinderen worden geweigerd, zo wil D66 in de wet regelen. Een Kamermeerderheid voelt daar ook wel voor. In elk geval de VVD, het CDA, de SP en de PvdA zijn het ermee eens. GroenLinks denkt er nog over na.
Voorstel is niet nieuw
Dat laatste voorstel is niet nieuw. In de vorige kabinetsperiode wilde VVD-minister Schippers van Volksgezondheid dat informatie over de vaccinatiegraad op kinderdagverblijven en basisscholen openbaar zou zijn. De Tweede Kamer was het met haar eens. Op basis van het percentage ingeënte kinderen zouden ouders dan kunnen bepalen hoeveel risico hun kind loopt op besmetting.
Schippers zocht uit of het plan haalbaar was en in juli 2017 werden de resultaten naar de Tweede Kamer gestuurd. Een van de belangrijkste bezwaren was dat het juridisch vrijwel onmogelijk is ouders te verplichten medische gegevens van hun kind te delen. In het advies staat: "Gelet op het geringe belang (de winst voor de volksgezondheid is (zeer) klein) is de verwachting dat de Autoriteit Persoonsgegevens over een dergelijke registratieplicht negatief zal adviseren."
Haken en ogen
D66 denkt een oplossing te hebben voor de juridische bezwaren van een jaar geleden. Als in de Wet op de Kinderopvang wordt geregeld dat kinderopvangbedrijven kinderen zonder inentingsbewijs mogen weigeren, dan zal een rechter het belang van de volksgezondheid zwaarder laten wegen dan het recht op privacy. VVD, CDA, PvdA en de SP steunen het voorstel. Het kabinet gaat opnieuw bekijken of het plan uitvoerbaar is. "We moeten weten welke juridische haken en ogen hier aan zitten", zegt staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid. Hij komt in het najaar met een plan om de vaccinatiegraad te verhogen.
Mogen nu al weigeren
Overigens mogen kinderdagverblijven nu al (vermoedelijk) niet-ingeënte kinderen weigeren op grond van de zorgplicht die zij hebben voor de andere kinderen, zoals bijvoorbeeld nog niet ingeënte pasgeboren baby's en kinderen die ziek of zwak zijn. Ook mogen zij kinderen weigeren als er in een bepaald gebied een epidemie heerst. Het is alleen niet verplicht voor ouders om eerlijk te vertellen of hun kind wel of niet ingeënt is. Zij kunnen de informatie dus achterhouden of erover liegen.
Er zijn ook al kinderdagverblijven die als algemene regel niet-ingeënte kinderen weigeren. Dat zou kunnen ingaan tegen het verbod op discriminatie, maar er zijn nog geen ouders geweest die dit hebben voorgelegd aan de rechter, dus zeker is dat niet.
Ook de vaccinatieplicht zoals voorgesteld door de VVD stuit op bezwaren, zo staat in het rapport van de adviseurs van oud-minister Schippers. "Bij een vaccinatiedwang van de kinderen wordt een inbreuk gepleegd op het recht op godsdienstvrijheid, het recht op privacy en het recht op gezinsleven van de ouders."
De onderzoekers eindigen met de conclusie dat gratis vaccinaties en goede voorlichting ook heel effectief zijn om de vaccinatiegraad in een land hoog te houden. Staatssecretaris Blokhuis komt namens het kabinet in het najaar met nieuwe plannen hiervoor, naast dus een nieuw onderzoek naar de 'meldplicht' bij de kinderopvang.
