Trump en Poetin ontmoeten elkaar in Helsinki: wat kunnen we verwachten?

De Amerikaanse president Trump en de Russische president Poetin ontmoeten elkaar vanmiddag in de Finse hoofdstad Helsinki. De twee spraken elkaar eerder al in de wandelgangen van internationale bijeenkomsten, maar dit is de eerste officiële topontmoeting. Wat kunnen we verwachten?

Er valt genoeg te bespreken. In ieder geval praten de twee leiders over de situatie in Syrië en Oekraïne en de Russische bemoeienis met de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Ook zal het ongetwijfeld gaan over de Amerikaanse sancties tegen Rusland en mogelijk over non-proliferatie: het verminderen van het aantal kernwapens.

Trump: top kan geen kwaad

Trump wil dezelfde tactiek gebruiken als vorige maand tijdens zijn ontmoeting met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un, zegt Amerika-correspondent Wouter Zwart. "En die is: ga de dialoog aan met je geopolitieke tegenstanders en probeer een deal te sluiten."

Of er in Helsinki grote besluiten worden genomen, is maar de vraag. Trump zei in een interview in Schotland "lage verwachtingen" te hebben. "Het kan geen kwaad en misschien komt er wel iets moois uit", zei de president. Ook noemde hij Rusland "in bepaalde opzichten" een vijand.

'Voor Poetin is top voorlopige kroon op werk'

Ook Poetin lijkt geen hoge verwachtingen te hebben. Dat de top überhaupt plaatsvindt is al winst voor de Russische leider, zegt Rusland-correspondent David Jan Godfroid. "Voor Poetin is de top de voorlopige kroon op zijn ambitie om Rusland een cruciale rol te laten spelen op het politieke wereldtoneel."

Het stoort Poetin al jaren dat de Amerikanen op het wereldtoneel de dienst uitmaken, zegt Godfroid. "Opstanden, zoals die in de Arabische wereld en in Oekraïne, zijn volgens Poetin geregisseerd vanuit Washington en hebben hem bondgenoten en dus invloed gekost. Daarom begon hij in 2013 een campagne om Rusland op gelijke hoogte met de Amerikanen te brengen."

Die campagne was een succes, zegt Godfroid: "Conflicten als in Syrië en Oekraïne zijn intussen onoplosbaar zonder het Kremlin."

Toch zal Poetin vandaag op zijn hoede zijn. "Hij zit vandaag tegenover een collega die vooral Amerika great wil maken en die het verder niet bijster veel interesseert wat er in de rest van de wereld gebeurt."

Genoeg gespreksstof

Er is dus genoeg gespreksstof, en vrijdag kwam daar nog een lastig onderwerp bij. Het Amerikaanse ministerie van Justitie maakte bekend twaalf Russen aan te klagen voor het hacken van e-mails van de Democratische Partij en de campagne van Hillary Clinton. Die aanklachten volgen uit het onderzoek naar Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Het Kremlin ontkent betrokkenheid en de kans op uitlevering van de twaalf Russen lijkt klein. President Trump heeft gezegd dat hij het onderwerp wil aankaarten. De vraag is vooral wat hij gaat zeggen. Gaat hij misschien uitlevering eisen van de twaalf Russen?

Concreet resultaat?

Syrië, Oekraïne, hacken, kernwapens: ook al worden deze onderwerpen besproken, de kans op concrete resultaten is klein. "Het doel is om elkaar te ontmoeten en onze kaarten op tafel te leggen", zegt de Amerikaanse ambassadeur in Moskou, Jon Huntsman.

Dick Zandee, defensie-specialist van instituut Clingendael verwacht dat we vooral een heleboel show gaan zien. "Trump is daar heel goed in." Maar de Amerikaanse president is ook onvoorspelbaar, en dat maakt de top toch interessant, zegt Zandee in het NOS Radio 1 Journaal. "Poetin zou met een aantal verrassingszetten kunnen komen, en dan is de vraag hoe Trump daarop reageert."

Zandee wijst op het gevaar voor Europa van een 'Singapore-scenario'. Tijdens de top met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un in Singapore deed Trump concessies, zoals het afblazen van een militaire oefening. "En hij heeft daar eigenlijk niets voor teruggekregen. Zoiets zou nu weer kunnen gebeuren. Er zit geen Europeaan daar aan de tafel. Als Poetin iets gaat vragen over de Krim, om bijvoorbeeld de situatie daar toch te aanvaarden. Of dat er minder oefeningen in Europa gaan plaatsvinden. Ik sluit niet uit dat Trump, als hij Poetin een hele aardige vent vindt, ineens zegt: nou dan ga ik wel iets doen. Dat risico zit er wel in."

De top kan tegelijkertijd het begin zijn van verbeterde relaties tussen de VS en Rusland, zegt de 72-jarige Pertti Torstila, 44 jaar lang Fins diplomaat. Hij maakte als diplomaat verschillende historische toppen in Helsinki mee waar de voorgangers van Trump en Poetin elkaar ontmoetten. "Het belangrijkste is dat de dialoog nu begint. Dit kan het startpunt zijn van iets goeds."