Trump naar NAVO-top in Brussel, stemming beneden peil
Zijn we nog vrienden, horen we nog bij elkaar? Dat is de vraag die vandaag en morgen op de NAVO-top centraal staat. De Verenigde Staten en de Europese NAVO-landen gaan ruziënd over straat.
President Trump blijft van de daken schreeuwen dat de partners een eerlijk deel ("fair share") aan de NAVO-begroting moeten bijdragen. Namens de EU-landen antwoordt Donald Tusk dat Trump daarmee moet ophouden, want Europa geeft meer geld uit aan defensie dan Rusland, de belangrijkste vijand. Trump zegt dan weer dat vrienden zich aan de afspraken houden.
Het wordt dus geen vrolijk bezoek, vandaag en morgen aan Brussel. De president is boos, niet alleen over het gebrek aan financiële solidariteit, maar ook over de oneerlijke handelsrelaties. De Europese leiders proberen te voorkomen dat de problemen de agenda domineren, maar de Amerikaanse president lijkt daar wel op uit te zijn.
Stoltenberg als positivo
NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg speelt ondertussen de rol van positivo. Hij is aanhanger van de theorie dat een glas altijd half vol is, nooit half leeg. "De defensie-uitgaven zijn de laatste jaren fors omhoog gegaan, maar er is nog een hele weg af te leggen voordat we bij de afgesproken 2 procent (van het bbp, red.) zijn", zegt hij aan de vooravond van de topontmoeting.
Nederland hoort bij de landen die ver onder de norm blijven. Premier Rutte erkent dat en wil de uitgaven wel verder verhogen, maar zit voorlopig aan het regeerakkoord vast. Bovendien is afgesproken dat pas in 2024 ieder land 2 procent van zijn bruto binnenlands product aan defensie besteedt.
Van muffe kamertjes naar glazen kolos
De ruzie komt op een moment dat de regeringsleiders voor het eerst in het nieuwe NAVO-gebouw vergaderen. Bijna vijftig jaar was de NAVO in muffig ruikende kamertjes gehuisvest, met lekkagekringen op het plafond en een bakje naast de printer om lekwater op te vangen.
Maar het gebouw ademde historie. In de Joseph Luns-perszaal hingen bordjes met waarschuwingen dat je in deze ruimte niet over militaire geheimen moest praten. En in de vergaderzaal, waar nog niet zo lang geleden Jaap de Hoop Scheffer de voorzittershamer hanteerde en waar na de aanslagen van 11 september 2001 werd besloten dat artikel 5 (een aanval op één is een aanval op allen) van toepassing was.
Correspondent Sander van Hoorn vergeleek het oude met het nieuwe gebouw. Tip: zet je geluid aan.
Juist nu eindelijk een modern nieuw gebouw, voorzien van de laatste technische snufjes, wordt betrokken, spreken mensen voor het eerst over het einde van de organisatie. De vraag of we nog steeds vrienden zijn ligt nadrukkelijk op tafel.
Vanuit Oost-Europa wordt het antwoord luid en volmondig gegeven, want daar wordt volledig vertrouwd op met name de Amerikanen als het op de verdediging van de grenzen van het bondgenootschap aankomt. Maar de West-Europese landen zijn niet van plan om zich constant de les te laten lezen door de Amerikaanse president.
"De verdeling is inderdaad niet eerlijk, dat beseft iedereen", zegt Stoltenberg. "Eén ding is zeker, iedereen weet dat de NAVO voor onze veiligheid heeft gezorgd en zal blijven zorgen."
