Wie betaalt de hotels van Trump en Kim? Dat en meer feiten over de top

• Rutger Mazel

  redacteur Buitenland

"Je moet niet alleen een plan B hebben maar ook een plan C en D", zegt een diplomatiek deskundige in de Aziatische pers. Bij de aanstaande topontmoeting tussen de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un en de Amerikaanse president Donald Trump is werkelijk aan alles gedacht. Niets wordt aan het toeval overgelaten, want zelfs het kleinste foutje kan grote diplomatieke en politieke gevolgen hebben.

Normaal is de voorbereidingstijd voor dit soort grote, belangrijke, ontmoetingen zes tot twaalf maanden. Nu moest het in een paar weken. Wat gebeurt er allemaal achter de schermen?

Piratennest

De top van komende dinsdag is in het Capella Hotel op het eiland Sentosa voor de zuidkust van Singapore. Het eiland bestaat uit 12 hectare regenwoud. Sentosa betekent 'Vrede en Rust' in het Maleis. Ooit was het eiland een piratennest. Toen heette het eiland nog Pulau Belakang Mati, 'het eiland waar je van achteren wordt gedood'.

Eén van de gebouwen was eerder een officiersrestaurant van het Britse leger. Het verhaal gaat dat de Britten hun zilveren bestek onder het gazon begroeven voordat de Japanse bezetter Singapore innam in 1942.

Tijdens de top kan niemand dichtbij komen. Er is een streng beveiligde veiligheidszone ingesteld. Daar zijn op afstand bestuurbare vliegtuigjes of drones verboden. Oh ja, en er is een golfbaan op het eiland. President Trump is een fervent golfer. Of Kim Jong-un ook van golfen houdt, is niet bekend.

Voor dit soort topontmoetingen is niet zomaar elk hotel geschikt. Zo is het belangrijk dat de gespreksruimte twee deuren heeft, zodat de gesprekspartners tegelijkertijd binnen kunnen komen. Daarmee voorkom je dat het lijkt of de een bij de ander te gast is, terwijl alles op basis van gelijkwaardigheid moet gaan. Ook belangrijk: elkaar niet laten wachten. Het is allemaal secondewerk.

"Volgens protocol moet je iedereen behandelen zoals het hoort. Je past zaken aan waar nodig maar uiteindelijk moet het allemaal kloppen", zegt de Nederlandse diplomaat Han-Maurits Schaapveld. Hij was projectdirecteur van de Nucleaire Veiligheids Top (NSS) in maart 2014 in Den Haag. "En in de vergaderruimtes moet de juiste tafel staan. Het is erg belangrijk dat je van tevoren hebt afgesproken of die tafel rond, ovaal of rechthoekig, groot of klein moet zijn."

Alles draait om gelijkheid

Donald Trump komt met zijn eigen vliegtuig, de Air Force One, en neemt zijn eigen wagenpark mee. En Kim Jong-un, hoe vliegt hij naar Singapore? Kim was in zijn functie als leider van de Noord-Koreanen nog niet in een ander land dan China. Daar reisde hij per trein heen. Voor zover we weten, heeft hij geen eigen vliegtuig. Mogelijk gebruikt hij een legervliegtuig uit het Sovjet-tijdperk.

Een deskundige zegt in The Straits Times dat de landing van beide vliegtuigen waarschijnlijk niet gefilmd mag worden. "Want Trump's vliegtuig ziet er veel indrukwekkender uit. Alles moet gericht zijn op gelijkheid, de één mag niet belangrijker overkomen dan de ander."

Wie betaalt de rekening?

De zwaarbeveiligde top in Singapore kost veel geld. De hotelkamers alleen al kosten duizenden dollars per nacht. Tel daarbij op de kosten voor tolken en de faciliteiten voor journalisten. En de beveiliging. Dat laatste betaalt de Singaporese regering. "Dat is onze manier van een bijdrage leveren", zegt de minister van Defensie.

De Verenigde Staten betalen de verblijfskosten van hun eigen delegatie. In de Amerikaanse pers is gesuggereerd dat de Amerikanen ook de kosten van Kim Jong-un en zijn team zouden willen betalen. De Noord-Koreanen zouden dat echter als een belediging kunnen opvatten.

Mogelijk betaalt een non-gouvernementele organisatie Kim's rekening. De Internationale Campagne tot Afschaffing van Kernwapens (ICAN) won vorig jaar de Nobelprijs voor de Vrede. Geld uit dat fonds zou kunnen worden gebruikt om "op die manier vrede tussen de Korea's en een kernwapenvrije wereld te bevorderen", zegt een betrokkene.

Foutje bedankt!

Zelfs als alles tot in de puntjes geregeld is, kan er nog van alles fout gaan. Internationale ontwikkelingen kunnen roet in het eten gooien. En delegaties kunnen op het laatste moment afzeggen of van samenstelling veranderen.

En in het geval van de top in Singapore kunnen de onvoorspelbare karakters van president Trump en de Koreaanse leider Kim Jong-un ook nog weleens voor problemen zorgen. Als onderhandelingstactiek kunnen ze zeggen, ik houd me niet aan de vooraf opgestelde afspraken en agenda. "Dan is er echt een uitdaging voor de organisatoren en moet er geïmproviseerd worden, dan haal je plan B of C uit de kast", vertelt een deskundige tegen The Straits Times.

Ook het weer is vaak een onzekere factor. "Tijdens een EU-top in Amsterdam kwamen de regeringsleiders per schip aan", vertelt diplomaat Schaapveld "toen bleek dat een aanlegsteiger in de winter best glad kan zijn. Hadden we niet direct aan gedacht. De oplossing? We rolden een loper uit! "

En de inwoners van Singapore, wat merken zij van de top? Veel zullen ze niet zien en het eiland Sentosa mogen ze niet op. Ze kunnen last krijgen van de speciale veiligheidszones in de stad die zijn ingesteld rondom de hotels waar de delegaties logeren. En er zijn altijd handige jongens die een graantje meepikken. Nu al kan je een speciaal 'vredes-gerecht' bestellen. En een lokale bar schenkt speciale cocktails; een blauwe (gebaseerd op whiskey) met de naam 'Trump' of een rode met de Koreaanse rijstdrank soju erin, genaamd 'Kim'.