De Benelux: van stoffige club tot moderne start-up
De Benelux is een moderne start-up geworden. Een laboratorium van de Europese Unie, noemde de Belgische minister Reynders het samenwerkingsverband onlangs. De stoffige organisatie, die nog niet zo lang geleden ten onder leek te gaan, is uit de as herrezen. Sterker nog: vandaag is het feest, want de Benelux bestaat 60 jaar.
Met een beetje fantasie kun je zeggen dat de Benelux een kleine EU is. Nederland heeft afspraken met de Belgen en de Luxemburgers op het gebied van vervoer, er is een proef met een digitale vrachtbrief, de politiediensten werken samen en soms zijn er gezamenlijke verkeerscontroles. Maar ook op energiegebied en onderwijsgebied wordt nauw samengewerkt.
Zo waren er onlangs controles van vrachtwagens met gevaarlijke stoffen in de buurt van de Antwerpse haven. Ook Nederlandse inspecteurs deden daaraan mee. Door de Beneluxafspraken mochten ze overtreders op Belgisch grondgebied beboeten.
Prijsverschillen
Een voorbeeld van de proeftuin is het onderzoek dat in de grensstreek werd uitgevoerd naar wat deftig heet 'territoriale beperkingen voor de detailhandel'. In gewoon Nederlands: prijsverschillen aan de grens. Die zijn er, maar de Benelux heeft dat in kaart gebracht en het rapport wordt gebruikt bij gesprekken deze maand in de EU om die beperkingen zoveel mogelijk op te heffen.
De digitale vrachtbrief, waarbij de gegevens over de lading digitaal worden ingevuld, is ook een proef in de Benelux. In Nederland worden per jaar 40 miljoen vrachtbrieven uitgegeven. Transportbedrijven besparen honderden miljoenen euro's door het gebruik van de nieuwe vrachtbrief. Getest wordt nu of het systeem betrouwbaar is. Als het antwoord ja is, dan wil de EU het systeem in alle 28 landen van de unie invoeren. Overigens er is ook een proef met een digitale vrachtbrief tussen Frankrijk en Spanje.
Diploma's, inclusief de behaalde titels, worden sinds begin dit jaar in de hele Benelux erkend. Dus een master of een bachelor in Nederland mag die titel ook voeren in België en Luxemburg. Het is de bedoeling om zo makkelijker in een van de landen op hetzelfde niveau te werken. Ook hiervan hoopt de EU dat het ooit in heel Europa zover komt, maar er moet nog heel wat water door de Rijn (of de Schelde) stromen voor het zover is.
Sommige zaken zijn al gerealiseerd: zo is het idee om binnen de EU de roamingkosten voor de mobiele telefoon af te schaffen, zoals vorig jaar na tien jaar discussie is gebeurd, begonnen bij de Benelux.
Best belangrijk
De liberale premiers van de drie Beneluxlanden, Rutte, Michel en Bettel, kunnen het goed met elkaar vinden. Ze vervangen elkaar als een van hen tijdens een top niet aanwezig kan zijn. Zo nam de Luxemburger Bettel in december 2014 de honeurs voor Rutte waar tijdens zo'n top. Hij vond zichzelf best belangrijk, omdat hij opeens 17 miljoen inwoners vertegenwoordigde.
Overigens is niet alles een juichverhaal over de Benelux, want er zijn ook wel wrijvingen.
Nederlandse leerkrachten krijgen in België meer betaald dan Belgische onderwijzers die in Nederland lesgeven. De wegen zijn nogal verschillend van kwaliteit als je de grens over gaat en de gesprekken over de veiligheid van de kerncentrales in Doel en Tihange verlopen op zijn zachtst gezegd stroef.
Tegenwicht tegen grote landen
Maar vandaag is het dus feest: formeel bestaat de Benelux 60 jaar. Het verband is officieel opgericht in 1958, maar al in de oorlogsjaren was het van start gegaan als tegenwicht tegen de grote landen.
De politieke ontmoeting die voor vandaag stond gepland gaat niet door. De drie premiers zouden de politieke situatie in de EU bespreken als voorbereiding op de top later deze maand, maar de Belgische premier Michel is verhinderd omdat hij aanwezig is bij de uitvaart van de agentes die vorige week werden vermoord in Luik. De koningen van Nederland, België en de groothertog van Luxemburg heffen vanmiddag wel het glas op een nieuwe periode van samenwerking in de Benelux.