'Geen loos dreigement van Rusland', ingrijpen in Syrië riskant
President Trump wil het Syrische regime laten boeten voor de vermoedelijke gifgasaanval van zaterdag. En hij is niet onder de indruk van het dreigement dat de Russen de Amerikaanse raketten boven Syrië zullen neerhalen.
"Maak je klaar Rusland", twittert Trump. "Want ze komen eraan: fijn, nieuw en slim", zegt hij refererend aan de raketten. "Moet je maar geen bondgenoot zijn van een met gas moordend dier, dat geniet van het doden van zijn volk." Dat laatste deel slaat op de Syrische president Assad.
Ferme taal, maar welke opties heeft Trump?
De Amerikaanse president bespreekt met de Britten en de Fransen de mogelijkheid van militair ingrijpen voor het einde van de week. Als je kijkt naar de offensieve opties en de eventuele gevolgen ervan, lijkt er weinig winst te behalen.
Natuurlijk - een aanval op president Assad is een sterk, internationaal signaal. Namelijk dat het gebruik van chemische wapens tegen burgers niet onbestraft blijft.
"Het blijft een riskant verhaal", zegt Peter Wijninga, veiligheidsadviseur van het Haags Centrum voor Strategische studies en voormalig luchtmachtcommandant. "Het is überhaupt de vraag of er iets te doen is dat veel indruk maakt op Assad." Dat heeft alles te maken met de steun die de Syrische leider geniet van Iran en Rusland.
'Waag het niet'
Moskou blokkeerde afgelopen nacht een VN-onderzoek naar mogelijk gebruik van chemische wapens in de belegerde rebellenenclave Douma. De Russische gezant in de VN-veiligheidsraad waarschuwt Washington om zich niet te wagen aan een "illegaal militair avontuur".
De Russische ambassadeur in Libanon ging nog een stap verder. Hij zei dat de Amerikaanse raketten zouden worden neergehaald - en dat de gebruikte lanceerinstallaties onder vuur worden genomen.
Ik denk dat de Russen hun best zullen doen om die projectielen neer te halen.
Volgens Wijninga is het eerste deel van de Russische statement geen loos dreigement. "Ik denk dat de Russen hun best zullen doen om die projectielen neer te halen. Maar het is vooral de vraag of ze in staat zijn alle raketten te onderscheppen."
De oud-luchtmachtcommandant legt uit dat kruisraketten normaal gesproken onder de radar vliegen. Die relatief lage hoogte maakt ze lastig neer te halen. "Er kunnen er dus best een paar doorheen komen."
'Een openlijke daad van oorlog'
Het dreigement dat Moskou de lanceerinstallaties van de VS onder vuur zal nemen bij een raketaanval, klinkt Wijninga als bluf in de oren. Hij denkt niet dat Rusland Amerikaanse schepen in de Middellandse Zee zal aanvallen. Want daar worden die raketten van afgevuurd. "Die schepen aanvallen zou een openlijke daad van oorlog zijn."
Rusland heeft overigens wel een luchtmachtbasis en een marinebasis in Syrië. Het land is daarmee een belangrijke bondgenoot in het Midden-Oosten voor Moskou.
"Het Russische veto in de VN-Veiligheidsraad wijst erop dat ze bang zijn dat duidelijk wordt dat Syrië daadwerkelijk gifgas heeft gebruikt in Douma", zegt Wijninga. Volgens hem zijn de aanwijzingen "duidelijk genoeg" dat dit afgelopen weekend is gebeurd. Ook onderzoekscollectief Bellingcat noemt het zeer waarschijnlijk dat chloorgas is gebruikt en dat het regime daar achter zit.
President Trump voerde vorig jaar al een vergeldingsaanval uit vanwege zenuwgasaanvallen door Assad. Hij vuurde 59 raketten af op een Syrische luchtmachtbasis, die was gebruikt bij de zenuwgasaanval. Dat heeft volgens Wijninga uiteindelijk weinig effect gehad. "Alle vernielde vliegtuigen en infrastructuur zijn weer vervangen dankzij Russische hulp. Zo'n speldenprik doet Assad niet zoveel."
Weer een speldenprik?
De Franse president Macron suggereerde dat hij de gifgasproductiefabrieken en -opslagplekken wil vernietigen met luchtaanvallen. Volgens de oud-luchtmachtcommandant wordt dat een flinke uitdaging. "Die locaties liggen nogal verspreid en je moet wel overal bij kunnen." En met financiële en militaire steun van Iran en Rusland kan alles gerepareerd worden.
Bovendien kan het vernietigen van fabrieken voor de productie van chloor, de stof die mogelijk is gebruikt bij de gifgasaanval op Douma, landelijk gezondheidsprobleem veroorzaken. De stof wordt namelijk ook op grote schaal gebruikt voor het zuiveren van water.
Ook moeten we niet vergeten dat de Syrische president vecht om te overleven. Als hij denkt dat chemische wapens onmisbaar zijn voor de eindoverwinning, dan zullen beperkte luchtaanvallen hem niet op andere gedachten brengen. Assad is immers aan de winnende hand in de zeven jaar durende burgeroorlog.
Het lijkt dan ook te laat om de militaire steun aan de rebellen op te voeren om zo Assad te verslaan. De strategie van oud-president Obama om wapens te leveren aan oppositiestrijders heeft op de lange termijn gefaald, schrijft The New York Times. Het was de eerst jaren wel succesvol bij het terugdrijven van het regeringsleger. Maar uiteindelijk is de steun van Iran en Rusland doorslaggevend gebleken in de strijd.
Grootschalig offensief
Om het Syrische regime op de knieën te krijgen, zal Washington volgens deskundigen een grootschalig militair offensief moeten overwegen. "Een dreigement dat het voortbestaan van Assad ter discussie stelt", zegt Wijninga. "Dat is zo'n zware optie, ik denk niet dat men zo ver wil gaan." Een groot offensief kan ontwrichtend werken voor de hele regio.
Troepen van Assad die met ondersteuning van de Russische luchtmacht strijden tegen een internationale coalitie onder leiding van de VS - dit doemscenario valt niet geheel uit te sluiten áls het Westen overgaat tot een interventie.
Het is zeer de vraag of de Syriërs daar na een jarenlange burgeroorlog op zitten te wachten. Zelfs met het vooruitzicht dat bij de ondergang van Assad de gifgasaanvallen waarschijnlijk verleden tijd zijn.
