Iedere kas moet van het gas, maar hoe doe je dat?

Kassen zijn dan misschien niet de allergrootste verbruikers van aardgas, maar de 2600 glastuinbouwbedrijven zijn toch goed voor zo'n 7,5 procent van het totale Nederlandse verbruik. En dat moet veranderen met het oog op duurzaamheid, de eindigheid van het Gronings gas en stijgende gasprijzen.

Steeds meer tomatentelers, paprikatelers en rozenkwekers willen van het gas af. Maar een kas moet wel verwarmd worden, hoe doe je dat?

Voor rozenteler Porta Nova is aardwarmte de oplossing, vertelt Leon Dukker van het tuinbouwbedrijf in Waddinxveen. Hij legt uit hoe het werkt: "In 2008 hebben we een warmtewisselaar geïnstalleerd waarmee koud water uit de bodem gebruikt wordt om de kas te koelen. Het warme water dat daarbij vrijkomt, stoppen we weer in de bodem en in de winter gebruiken we dat water om de kas te verwarmen."

Stoppen met gas is voor de rozenteler, naast duurzaam bezig zijn, een goede manier om de kosten te drukken. "Energie is namelijk onze grootste kostenpost", zegt Dukker. Daar staat dan wel tegenover dat met het installeren van de warmtepompen "enorme bedragen" zijn gemoeid. Voor kleinere bedrijven is dat niet te doen, erkent hij. "Zij hebben het nadeel dat ze dezelfde apparatuur moeten kopen en het vervolgens op een kleinere oppervlakte kunnen inzetten."

Restwarmte uit Rotterdam

Die kleinere tuinbouwbedrijven zitten niet stil. Verschillende tuinders zijn in overleg om aangesloten te worden op een pijpleiding die restwarmte van de Rotterdamse haven naar Leiden gaat pompen. "De hoofdleiding zou mooi langs ons gebied lopen", zegt Alfons Slaman, eigenaar van Slaman Paprika's. "Met een aftakking kunnen we met die warmte een heel aantal kassen verwarmen."

Slaman probeert zoveel mogelijk ondernemers uit de buurt erbij te betrekken, maar zelfs dan is het nog een kostbaar project. Hij schat dat het verwarmen van zijn kassen met restwarmte in plaats van gas zo'n 100.000 euro per jaar extra gaat kosten. "Het is een forse prijsverhoging, maar ja ook gas wordt duurder. En dan praat je ook over een hoop geld."

Gasvrij in 2040

Veel tuinders zijn al gedeeltelijk van het gas af. Volgens LTO Glaskracht is de sector van 4,5 miljard kubieke meter aardgas in 2010 naar 3,1 miljard in 2016 gegaan. Voor 2030 wordt gehoopt op 1,5 miljard. "Onze visie is dat de hele sector in 2040 zonder aardgas kan", zegt Rob van der Valk, energiespecialist bij LTO Glaskracht.

Voordat het zover is, moet er nog veel gebeuren. En dat kost tijd en geld, zegt Van der Valk. "Ondernemers kunnen het wel opbrengen, maar soms vraagt dat wel om een bijdrage van bijvoorbeeld de overheid."

Volgens Van der Valk is ook niet uitgesloten dat consumenten in de supermarkt iets gaan merken van de verduurzaming in de kassen. "Het kan concreet betekenen dat tomaten, paprika's of rozen een iets hogere prijs krijgen."