Urk wil J.P. Coenstraat: 'Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen'

Discussie over een standbeeld van Michiel de Ruyter, een relletje rond een beeld in het Mauritshuis, de Amsterdamse J.P. Coenschool die van zijn naam af wil. Het debat over het Nederlandse verleden laaide de afgelopen tijd op. Maar uit Urk komt een tegengeluid; de gemeente gaat straten in een nieuwbouwwijk vernoemen naar zeehelden van vroeger.

Initiatiefnemer is Jan Koffeman van de partij Hart voor Urk. "Toen wij hoorden dat deze mensen kritiek kregen, hebben wij gezegd: dat mag niet gebeuren. Wij op Urk zijn een zeevarend volk, vandaar dat deze mensen ons bijzonder aanspreken."

Dus diende Hart voor Urk een motie in. De rest van de gemeenteraad steunt het plan. En veel inwoners lijken het daarmee eens te zijn, merkte verslaggever Ewout de Bruijn van het NOS Radio 1 Journaal, die vanochtend op Urk was. "Mensen zijn hier verbaasd dat er ophef is."

"Ja, zeehelden van vroeger, die hebben altijd een speciaal plekje natuurlijk", zegt een Urker tegen de verslaggever. Een ander zegt: "U en ik hebben ook foute dingen gedaan. Er is geen een mens goed, u niet en ik niet."

Koffeman sluit zich daarbij aan. "Je moet maar zo rekenen: wie zonder zonde is, werpe de eerste steen." Volgens hem moeten de daden van vroeger worden gezien in het licht van die tijd. "Wij willen niet dat men die dingen, die negatief kunnen zijn, gaat gebruiken om nu het verleden door strepen. Nederland heeft veel te danken aan deze mensen."

Karwan Fatah-Black, onderzoeker en docent gespecialiseerd in koloniale geschiedenis aan de Universiteit Leiden, is verbaasd over het Urkse plan. "Ik zie echt problemen met het op een voetstuk plaatsen van deze mensen. Het is een heel eenzijdige kijk op de geschiedenis."

Volgens Karwan is van J. P. Coen bijvoorbeeld helemaal niet zo duidelijk wat hij nou voor Nederland heeft betekend. "Hij was in zijn tijd al omstreden, in Nederland, maar zeker op de plekken waar hij heeft huisgehouden."

Straatnamencommissie

De historicus begrijpt dat maritieme geschiedenis belangrijk is voor een gemeente die zo verbonden is met de zee, maar hij ziet andere manieren om het verleden te eren. "Je kan straten vernoemen naar schepen, naar mensen die op Urk zijn geboren of naar mensen die van daaruit hebben gevaren."

Of dat gaat gebeuren, hangt af van de straatnamencommissie van Urk, want die moet nog officieel beslissen over de straatnamen. Overigens is de kans klein dat Fatah-Blacks advies wordt opgevolgd. Er zit maar één iemand in de commissie en die heeft al laten weten dat hij zich in de motie van Hart voor Urk kan vinden.

NOS op 3 maakte eerder een reportage over omstreden standbeelden in Nederland: