Debat afschaffen referendum: 'Zwarte dag voor de democratie'

"Vandaag is een zwarte dag voor de democratie." De tegenstanders in de Tweede Kamer van het afschaffen van het raadgevend referendum vinden het besluit van het kabinet onbegrijpelijk.

Het debat werd aangevraagd door SP-Kamerlid Van Raak. Die richtte zich rechtstreeks tot D66-minister Ollongren, die namens het kabinet over de afschaffing gaat.

"Wat zag de minister vanmorgen toen ze in de spiegel keek?", vraagt Van Raak zich af. "Zag ze een D66'er die haar ziel heeft verkocht?"

Hij vindt de uitleg van het kabinet, dat het referendum mensen juist geen gevoel van inspraak geeft, onjuist. "Wat hebben wij misdaan? Wat hebben de mensen misdaan? We hebben één keer nee gezegd en daarom krijgen we nu straf."

Begrafenispak

PVV-Kamerlid Bosma heeft vanmorgen zijn begrafenispak aangetrokken. "Hans van Mierlo wordt vandaag pas echt begraven." Van Mierlo was de oprichter van D66. Hij overleed in 2010. Bosma noemt Ollongren de doodgraver van de democratie.

"Het is een historisch debat omdat we de klok gaan terugzetten naar 1966", zegt hij. "Democratische vooruitgang wordt gesloopt door de partij die die zelf heeft opgebouwd."

Ook Bosma richt zich rechtstreeks en persoonlijk tot minister Ollongren. "Het liefst amputeert de jonkvrouw eigenhandig onze stembanden." Hij zegt dat Ollongren alleen van verkiezingen houdt als de uitslag haar bevalt.

Steun verzamelen

50Plus-leider Krol heeft dertig minuten spreektijd aangevraagd. Hij is ook fel tegen de afschaffing. 50Plus is nog steun aan het verzamelen voor een referendum over het afschaffen van de wet-Hillen, een belastingvoordeel voor huiseigenaren met een (bijna) afgeloste hypotheek.

Krol vindt dat er minstens eerst een evaluatie van de referendumwet had moeten plaatsvinden. "Juist als men vindt dat het niet werkt zoals verwacht." Hij herhaalt dat in de geschiedenis alleen de voormalige DDR ooit een referendum heeft ingetrokken. Hij roept D66'ers op tegen te stemmen: "Wil de echte D66'er opstaan?"

Wetgevende verantwoordelijkheid

Verschillende Kamerleden bestrijden dat een referendum over het afschaffen van het referendum niet mogelijk is. SGP-Kamerlid Bisschop zegt dat het juridisch niet klopt om in de afschaffingswet te bepalen dat een referendum over diezelfde afschaffingswet niet kan.

Hij wil duidelijkheid van de minister. "Dit heeft te maken met je wetgevende verantwoordelijkheid", zegt Bisschop. "Dit moet niet een apart onderwerp van discussie worden."

Ook alle andere oppositiepartijen - GroenLinks, PvdA, Denk, Forum voor Democratie en Partij voor de Dieren - hebben bezwaren tegen de afschaffing zelf, of tegen de manier waarop minister Ollongren de afschaffing aanpakt.

Ander soort

D66-Kamerlid Jetten verdedigt het besluit van zijn partij om met de afschaffing akkoord te gaan door te zeggen dat D66 wel wil dat er een ander soort referendum komt, het bindend correctief referendum.

Daar is bij lange na geen meerderheid voor en dat gaat dus voorlopig niet gebeuren. In november nog stemde een groot deel van de Tweede Kamer een wetsvoorstel weg. In 1999 sneuvelde een soortgelijk voorstel in de Eerste Kamer.

Het debat is te volgen via NPO Politiek en duurt naar verwachting tot 21.00 uur vanavond.