Witte boeren krijgen land terug: pr-stunt of een nieuw Zimbabwe?
"Ze kwamen met wapens onze boerderij binnengestormd. Ik zei tegen mijn vrouw, mijn twee kinderen en mijn moeder dat ze de heuvels in moesten vluchten. Ik ben ook gevlucht. Ik kon niks tegen ze beginnen", zegt boer Darryn Smart.
Darryn en zijn vader Robert maken deel uit van de derde generatie witte boeren in Zimbabwe. Afgelopen juni werden ze met geweld van hun boerderij verjaagd door milities gelinkt aan de regeringspartij, die toen nog geleid werd door president Mugabe.
Zo werden in de afgelopen twintig jaar duizenden witte boeren van hun land verdreven. "Ze hebben alles wat ze konden pakken op hun vrachtwagens geladen. Ook hebben ze veel spullen kapot gemaakt."
Correspondent Bram Vermeulen ging met de Smarts mee terug naar hun vernielde boerderij:
Landbouwgrond is een politiek gevoelig onderwerp in Zimbabwe. Onder het koloniale bewind hadden witte boeren zich een onevenredig groot deel van landbouwgrond toegeëigend. Sinds 2000 liet Mugabe veel land van witte boeren afpakken. Van de ongeveer 4500 witte boeren zijn er achttien jaar later nog maar een paar honderd over. Minder dan 1 procent van de bevolking in Zimbabwe is wit.
Maar na de val van Mugabe in november, kreeg Smart steun uit onverwachte hoek: de nieuwe president Mnangagwa zorgde er persoonlijk voor dat hij kon terugkeren.
"Dankzij de nieuwe regering is de corruptie gestopt", zegt Smart. "De politie is nu ineens heel hulpvaardig en vriendelijk. De afgelopen dagen hebben ze in omliggende huizen naar onze gestolen spullen gezocht. Dit is een nieuw Zimbabwe."
Bij de boerenvakbond CFU staat de telefoon sindsdien roodgloeiend. Veel andere verdreven boeren hopen ook te kunnen terugkeren naar hun land.
De bond is terughoudend. "Ervaring leert ons voorzichtig te zijn", zegt Ben Gilpin van de CFU. "Het vertrouwen is lang geleden beschadigd. Om dat terug te winnen, is meer nodig dan een paar mooie woorden."
Voorbeeld of pr-stunt?
Boer Smart is vooralsnog de enige die terug mocht keren naar zijn land. Het gebaar van de nieuwe president is, zo kort na de val van Mugabe, vooral van grote symbolische waarde, zegt correspondent Bram Vermeulen.
"De vraag is natuurlijk: wat betekent dit voor de duizenden andere boeren die ook zijn verdreven? Een pr-stunt of een voorbeeld voor anderen? Het blijft vooralsnog onzeker."
