Kritiek op internationale adoptie, maar voorlopig geen verbod

Ze werd geboren als Yoon Kyung Lee in Zuid-Korea, maar werd op haar tweede als Anouk Eigenraam naar Nederland gehaald. Pas na dertig jaar ontdekte ze dat haar biologische vader haar niet vrijwillig afstond. Zijn oudere zus en moeder hadden daartoe besloten. Anouks biologische ouders waren namelijk gescheiden, een groot taboe in Korea, en dus moest het kindje weg.

Sinds de jaren 50 zijn tienduizenden kinderen uit het buitenland geadopteerd, maar als het aan de Raad van Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) en ruim twintig belangenorganisaties van geadopteerden ligt, komt er een einde aan internationale adoptie. Vandaag debatteerde de Tweede Kamer over het adoptiebeleid van Nederland.

Er gaat namelijk te veel mis bij internationale adoptie, ontdekte Eigenraam (inmiddels NRC-journalist) tijdens haar zoektocht naar haar biologische ouders. "Zo staan moeders onder dwang hun kinderen af of worden kinderen gekocht. Daarnaast wordt er gefraudeerd met dossiers en blijken weeskinderen in werkelijkheid wel ouders te hebben", vertelt ze in NOS Met het Oog op Morgen.

Pervers effect

Nieuwsuur toonde deze zomer aan dat er met adopties vanuit Bangladesh in de jaren 70 en 80 veel is misgegaan. Zo werd er geknoeid met papieren en wisten biologische ouders vaak niet dat hun kind na adoptie naar het buitenland vertrok met het nieuwe gezin. Zembla onthulde dat er in Sri Lanka zogeheten 'babyfarms' bestonden, waar vrouwen zwanger werden gemaakt om aan de vraag naar adoptiekinderen te kunnen voldoen.

De RSJ concludeert dan ook dat door het huidige systeem ouders kinderen naar weeshuizen blijven sturen om aan de vraag te voldoen. Het perverse effect van adoptie is dat weeshuizen gevuld blijven worden. "Adoptie belemmert daarnaast de opbouw van pleegzorg en jeugdbescherming in het land van herkomst", volgens het adviesorgaan.

Anouk Eigenraam herkent dat Nederland zaken in stand houdt, maar wil als journalist geen mening innemen over een verbod op adoptie. "Het kan in ieder geval beter. De belangenverstrengeling moet weg."

Ondanks de goede bedoelingen van adoptieouders, is het lastig om te weten of het adoptieproces zorgvuldig en betrouwbaar is verlopen. "Je moet als wensouder maar vertrouwen hebben in de contacten en er maar van uitgaan dat het goed is", vertelt Eigenraam. "Je wilt natuurlijk het beste voor het kind", zei SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij, zelf vader van adoptiekinderen, vandaag in het debat.

Toenmalig staatssecretaris Klaas Dijkhoff (VVD) besloot vorig jaar dat internationale adoptie voorlopig mogelijk blijft en ook huidig minister Dekker (VVD) legt het RSJ-advies vandaag naast zich neer. Volgens hem "kunnen we nooit garanderen dat er iets mis gaat". "Dat vind ik gek", reageert Eigenraam, "dan ga je er bij voorbaat mee akkoord dat het mogelijk illegaal is."

Wel maakte Dekker bekend met belangenorganisaties in gesprek te gaan over de vraag of 'afstandsmoeders' in het verleden onder druk zijn gezet om afstand te doen van hun kind.

Christenen en LGBTQ

Het is volgens Eigenraam een interessante vraag welke kant het nieuwe kabinet op gaat. "De ChristenUnie is vanuit de christelijke gedachte voorstander van het helpen van kinderen. Er vindt door ouders in de Bible Belt veel adoptie plaats." Ook D66 staat onder druk van een lobby vanuit de achterban, vertelt de journaliste. "Voor de LGBTQ-gemeenschap is adoptie één van de weinige mogelijkheden voor ouderschap."

Vanuit de oppositie is vooral de SP kritisch op het adoptiebeleid.

Of er over tien jaar nog internationale adoptie naar Nederland plaatsvindt? Anouk Eigenraam verwacht dat het bijna niet meer zal plaatsvinden. "Misschien incidenteel, de getallen zullen in ieder geval flink afnemen. Er zal internationaal zeker een verschuiving komen, zo heeft Ethiopië onlangs besloten met adoptie te stoppen."