PEC Zwolle groeit uit de eigen ambities
Halverwege de competitie al 33 punten. Daarmee beleeft PEC Zwolle nu al de beste seizoensstart in de clubgeschiedenis. En dat na een jaar waarin degradatie heel dichtbij kwam en de succesvolste coach uit de clubhistorie afscheid nam.
Met technisch directeur Gerard Nijkamp nemen we een aantal sleutelmomenten onder de loep. Een terugblik die begint op 7 mei 2017, de voorlaatste speeldag van het afgelopen seizoen.
Speelronde 33 (seizoen 2016/2017): opluchting bij afscheid Jans
De opluchting is groot in Zwolle. Snikkend neemt trainer Ron Jans afscheid van de supporters. "Ik zal dit nooit, nooit vergeten", hakkelt Jans in de microfoon.
Het laatste seizoen van Jans in Zwolle is slopend. Als de trainer in de winterstop besluit te stoppen, staat de ploeg zestiende. Ook daarna kijkt het degradatiespook voortdurend over zijn schouder mee. Pas op de voorlaatste speeldag weet PEC Zwolle zich in veilige haven. Een sportief rampseizoen is ten einde.
"Een rampseizoen? Hoezo?" Aan de andere kant van de lijn kan technisch directeur Gerard Nijkamp zijn lachen nauwelijks inhouden. "We hebben gewoon aan onze doelstelling voldaan. Die is sinds we terugkeerden in de eredivisie in 2012 hetzelfde: handhaven. Dat blijft de komende jaren ook zo. We willen gewoon in de eredivisie voetballen."
Natuurlijk overdrijft Nijkamp. Met een begroting van 11,7 miljoen euro en een spelersbudget van 3,6 miljoen hoort PEC Zwolle keurig in de middenmoot in de eredivisie. Na een zesde, een achtste en twee elfde plaatsen in de eindrangschikking hielden niet veel volgers rekening met degradatievoetbal aan de IJssel.
En dan vergeten we nog het hoogtepunt: de bekerwinst in 2014. "Uiteraard konden we niet tevreden zijn", beaamt Nijkamp dan toch. "Daarom hebben we ook een stevige analyse gemaakt van wat er fout was gegaan. En de keuze voor een nieuwe trainer hoort daar ook bij."
Van 't Schip naar Zwolle
De Zwollenaren gaan zorgvuldig te werk in hun zoektocht naar een trainer. Na vele gesprekken aan de keukentafel van voorzitter Adriaan Visser blijven drie kandidaten over. Een van hen is John van 't Schip.
Sinds een bezoek van Nijkamp met een KNVB-delegatie aan Melbourne City staat zijn naam op een schaduwlijst in Zwolle. "Ik kwam terug en zei tegen de voorzitter: 'als we ooit een nieuwe trainer nodig hebben, dan moeten we eens met John praten'."
Speelronde 4: Ajax-PEC Zwolle (3-0)
De start van John van 't Schip in Zwolle is uitstekend. Na drie duels staat zijn ploeg zelfs even bovenaan en de coach krijgt veel lof voor het vertoonde spel. Maar kan PEC Zwolle het ook in de Arena? Bij vlagen, ja. Maar dat is niet genoeg. Ajax wint met 3-0.
Nijkamp: "Ik bekeek die wedstrijd via een livestream in China, waar ik op dat moment op vakantie was. Voor mij was het vooral een bevestiging dat we op de goede weg waren. We speelden bij vlagen zoals we willen spelen: proactief, met een verzorgde opbouw, variatie op het middenveld en opkomende backs. Het spelconcept zag je terug, alleen misten we toen nog de power om het Ajax in de slotfase moeilijk te maken."
Speelronde 8: Feyenoord-PEC Zwolle (0-0)
Een maand later staat PEC Zwolle nog altijd in de topvijf van de eredivisie. In De Kuip wacht een nieuwe test tegen regerend kampioen Feyenoord. PEC speelt een uitstekende eerste helft en houdt stand in de tweede. De 0-0 in De Kuip wordt gevierd als een overwinning.
Na afloop gaat het vooral over de rol van Ryan Thomas. Die speelt voor het eerst dit seizoen als een van de twee controlerende middenvelders en doet dat uitstekend.
Nijkamp: "Veel mensen denken dat we dat hebben gekopieerd van de Confederations Cup, waar Thomas met Nieuw-Zeeland in die rol speelde. Maar in werkelijkheid was onze staf daar vorig seizoen al mee bezig. In de laatste wedstrijd tegen PSV speelde Thomas ook al als linkermiddenvelder en werd rechtsbuiten Kingsley Ehizibue ook al geprobeerd als rechtsback."
"Soms ontstaan dat soort varianten per toeval, soms zit daar een idee achter", vervolgt Nijkamp. "Thomas begon ooit bij ons als linksbuiten. Hij was toen nog niet sterk genoeg om zich op het middenveld te handhaven. Later werd hij een tien en nu blijkt hij dus ook als zes tot zijn recht te komen. Hij is heel belangrijk voor ons."
Speelronde 12: PEC Zwolle-PSV (0-1)
De prestaties van Zwolle vallen op en niet alleen binnen de eigen grenzen. In aanloop naar de thuiswedstrijd met koploper PSV publiceert de befaamde Italiaanse krant La Gazetta dello Sport een artikel over PEC. 'PEC Zwolle zoals Leicester?', luidt de kop. Het is een kop met een knipoog, maar de Nederlandse pers smult van de vergelijking.
Veel ploegen zouden gebukt gaan onder de aandacht. Zo niet Zwolle. De ploeg van John van 't Schip speelt tegen PSV misschien wel een van zijn beste wedstrijden. Maar verliest toch, tegen de verhouding in.
"Dat was een enorme domper", verzucht Nijkamp, die lijdzaam moest toezien hoe Nicolas Isimat-Mirin in de 93ste minuut koploper PSV de overwinning schonk.
Nijkamp: "In die wedstrijd lieten we zien dat we bij vlagen - en dat waren eigenlijk best wel veel vlagen - beter waren dan de koploper. De volgende dag hebben we dan ook tegen elkaar gezegd: de waardering die we van iedereen krijgen, is eigenlijk veel meer waard dan dat puntje dat we in blessuretijd hebben verloren. Zo werd die domper een kracht!"
Speelronde 17: Willem II-PEC Zwolle (2-3)
Die mentale weerbaarheid blijkt in de weken daarna, als PEC Zwolle vier keer een achterstand weet om te buigen. In de zeventiende speelronde komt PEC in Tilburg zelfs met 2-0 achter, maar wint toch met 2-3.
Nijkamp: "Die overwinning beschouw ik als een heel groot compliment aan de technische staf. Zij hebben een heel gestructureerd en strak fysiek programma neergezet, waardoor de spelers stap voor stap steeds fitter zijn geworden. Van 't Schip had in Australië heel goede ervaringen met pilatesoefeningen. Wij deden dat ook al, maar niet zo gestructureerd. En het werkt."
Toch is fitheid maar een deel van het verhaal. "Het mooie is dat we met Van 't Schip, Dwight Lodeweges en Gert-Peter de Gunst drie trainers hebben die elkaar echt aanvullen. Wij hebben altijd een plan. Als plan A niet werkt, dan hebben we nog een plan B en een plan C. De spelers weten allemaal dat we in de laatste 25 minuten kunnen toeslaan. En als het dan lukt, dan word je vanzelf weerbaar."
Ambities voor 2018
Als PEC ook de laatste wedstrijd voor de winterstop tegen ADO Den Haag om kan zetten in een zege, dan heeft de ploeg nu al meer punten verzameld dan in het hele vorige seizoen. Bovendien plaatste PEC zich voor de kwartfinales van de KNVB-beker, waarin AZ de tegenstander is.
Waar houdt dit op? Nijkamp weet het ook niet: "Bij ons trainingskamp in Spanje gaan we evalueren en ook een doelstelling bepalen voor de rest van het seizoen. Handhaving is dan al bereikt als het goed is, dus dan kijken we verder."
En dat is niet de enige klus die op het programma staat. De contracten van een aantal sleutelspelers, zoals Mustafa Saymak en Youness Mokhtar lopen deze zomer af. Werk aan de winkel dus? Aanvoerder Bram van Polen heeft inmiddels bijgetekend tot 2020.
Weer schiet Nijkamp in de lach. "Je denkt toch niet dat ik alleen tijdens de transferwindow in actie schiet? Dit soort besprekingen zijn een dagelijks proces, iedereen weet inmiddels waar hij aan toe is. Ik verwacht ook dat deze selectie gewoon bij elkaar blijft, al weet je nooit wat er kan gebeuren."
