Pluimveesector daagt toezichthouder om fipronilaffaire
Rob Koster
Economieverslaggever
De pluimveesector stelt gezamenlijk toezichthouder NVWA verantwoordelijk voor de miljoenenschade van de fipronilaffaire. Landbouworganisatie LTO Nederland en vier advocatenkantoren doen dat namens zo'n 120 kippenboeren.
Vandaag ontvangt de NVWA een dagvaarding waarin de organisatie "onrechtmatig handelen" wordt verweten. Ook de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP) doet mee aan de rechtsgang.
De sector vindt dat de Voedsel- en Waren Autoriteit op verschillende momenten gefaald heeft als toezichthouder, onder andere door de bedrijven niet tijdig te informeren over signalen dat er iets mis was. Als gevolg zou de schade door het illegale gebruik van het bestrijdingsmiddel onnodig zijn vergroot.
Schadeclaims
Stelt de rechter straks vast dat de NVWA inderdaad aansprakelijk is, dan is de weg vrij voor schadeclaims van de individuele bedrijven. Volgens Eric Hubers, voorzitter van de vakgroep pluimveehouderij van LTO, loopt de schade inmiddels op tot honderdduizenden euro's per bedrijf. "En ik schat dat het totaal oploopt tot zo'n 50 miljoen euro."
Nog altijd zijn 95 stallen volledig en 379 stallen gedeeltelijk geblokkeerd. De afgelopen maanden hebben honderd bedrijven hun dieren laten doden. In totaal gaat het om 3,5 miljoen kippen. Groot probleem is dat fipronil uiterst moeilijk uit de stallen te verwijderen blijkt.
In de fout
Eind juli werd de gifstof aangetroffen in eieren. Verantwoordelijk bleek het bedrijf Chickfriend uit Barneveld, dat fipronil tegen alle regels had gebruikt om bloedluis te bestrijden in kippenhokken. De twee eigenaren werden in augustus opgepakt, maar kwamen twee maanden later weer vrij. Zij zijn nog wel verdachte.
De verwachting is dat het kleine Chickfriend niet het geld heeft om gedupeerde pluimveehouders te compenseren. Daarom richt de sector zijn pijlen op de NVWA, die met name op twee momenten in de fout zou zijn gegaan.
"Paniek"
De eerste keer was in november vorig jaar, toen er twee anonieme tips binnenkwamen bij de NVWA over de illegale praktijken van Chickfriend. De Voedsel- en Warenautoriteit ondernam toen geen actie tegen het bedrijf. "Als er toen was ingegrepen, hadden we heel wat ellende kunnen voorkomen", stelt Hubers namens de sector.
Een ander belangrijk moment was het optreden van een topman van de NVWA in Nieuwsuur aan het begin van de crisis. Hij raadde daarin mensen aan terughoudend te zijn met het eten van eieren, terwijl alleen de eieren met een bepaalde code niet mochten worden gegeten.
Volgens Hubers moesten daardoor minstens 1,5 miljoen eieren onnodig worden vernietigd en sloten Duitse supermarkten hun schappen voor Nederlandse eieren. "Deze paniek en schade aan de totale sector had niet mogen gebeuren."
Vrijwel geen bedrijven failliet
Van de bijna 360 pluimveebedrijven die op de een of andere manier met de fipronilaffaire te maken hebben gekregen, zijn er tot op heden slechts 118 volledig vrijgegeven. Toch is slechts een handvol klanten van de Rabobank failliet. De Rabobank is financier van 150 getroffen bedrijven.
Volgens een woordvoerder teren de bedrijven natuurlijk wel in op hun vermogen. Maar een "aanzienlijk deel" heeft nog wel enige inkomsten, omdat ze ook andere dingen doen dan alleen kippen houden. Maximaal 75 pluimveehouders worden geholpen met tijdelijk uitstel van hun aflossing of met een overbruggingskrediet.
Eerder beloofde de bank al zich te zullen inspannen om het aantal bedrijven dat zou moeten stoppen vanwege de affaire "zo laag mogelijk te houden".
