Nederland ligt nog altijd dwars bij EU-aanpak belastingontwijking
Marleen de Rooy en Aida Brands
Marleen de Rooy en Aida Brands
Nederland ligt nog altijd dwars bij het aanpakken van belastingontwijking in Europa, terwijl het vorige kabinet beweerde belastingontwijking juist wel aan te pakken.
Nog steeds behoort Nederland tot de coalition of the unwilling, zo melden verschillende diplomatieke bronnen in Brussel. Samen met enkele andere landen blijft Nederland, volgens deze bronnen, op verschillende dossiers dwarsliggen. Deze landen zouden onderling zelfs afspreken wie welk dossier blokkeert.
Notulen van een speciale Europese werkgroep tegen belastingontwijking, die in handen zijn van de NOS, onderbouwen dat Nederland de invoering van nieuwe wetgeving probeert te dwarsbomen. Staatssecretaris Snel zegt zich niet in dit beeld te herkennen.
De gesprekken zijn vooral binnenskamers
In Brussel wordt al tientallen jaren gesproken over de aanpak van belastingontwijking. Dat gebeurt binnenskamers, in de zogenoemde Code of Conduct Business Taxation. De notulen van de vergaderingen worden niet openbaar gemaakt, ook niet voor politici. Zelfs leden van de Europese 'Panama-commissie', die onderzoek doet naar belastingontwijking, krijgen geen toegang tot de notulen.
De documenten laten zien dat Nederland stelselmatig probeert te vertragen als er nieuwe voorstellen op tafel liggen. De meest recente documenten zijn van deze zomer.
Uit gesprekken met Brusselse diplomaten en ambtenaren blijkt dat dit beeld tot vandaag nauwelijks veranderd is; ook met het nieuwe kabinet, dat in oktober aantrad, is Nederland nog altijd weinig constructief.
De race naar de bodem om maar bedrijven aan te trekken naar Nederland, dat pad hebben we echt verlaten.
Twee jaar geleden beloofde het vorige kabinet nog dat het roer zou omgaan, nadat bekend was geworden dat Nederland al sinds de oprichting van de Code of Conduct bijna elke beleidswijziging torpedeert.
"Nederland heeft echt de knop omgezet", zei toenmalig minister van Financiën Dijsselbloem destijds in een reactie. "De race naar de bodem om maar bedrijven aan te trekken naar Nederland, dat pad hebben we echt verlaten." Ook toenmalig staatssecretaris Wiebes verzekerde dat de positie van Nederland was veranderd. "Oude koeien uit de sloot", noemde hij de verhalen.
Nederland stribbelt nog steeds tegen
Nederland heeft sindsdien wel enkele belangrijke stappen gezet. "Vijf jaar geleden blokkeerden ze echt alles, dat is nu anders omdat er ook veel meer publieke druk wordt uitgeoefend op Nederland", vertelt een betrokken ambtenaar.
Toch blijft Nederland achter de schermen nog steeds tegenstribbelen. "Ook vertragen ze vaak wetgeving, door bijvoorbeeld te pleiten voor wereldwijde richtlijnen in plaats van EU-wetgeving. En als de hele wereld moet meebeslissen weet je zeker dat het veel langer duurt." Bovendien gaat het in OESO-verband om richtlijnen en bij de EU om bindende wetgeving.
Er zijn meer landen die dwarsliggen
De coalition of the unwilling bestaat behalve uit Nederland uit Cyprus, Malta, Ierland en Luxemburg. Het bestaan ervan leidt tot grote irritatie bij de Europese Commissie, want wetgeving om belastingvlucht tegen te gaan kan alleen worden doorgevoerd als alle landen instemmen.
De coalitie van de onwillenden werkt op sommige dossiers samen, zo vermoedt de Commissie. "Ze kiezen hun strijd", en ieder kiest op zijn beurt een wetsvoorstel om te blokkeren, zeggen bronnen bij de Commissie.
Wetgeving over belastingontwijking komt te langzaam van de grond, vinden Eurocommissaris Moscovici en voorzitter Juncker van de Europese Commissie. Ze dreigen daarom de unanimiteits-eis voor belastingafspraken op te heffen. Zodat een onwillig land niet langer met één veto de strijd tegen belastingontwijking kan frustreren.
De staatssecretaris: 'Dit is een oud beeld'
Staatssecretaris Snel van Financiën herkent zich niet in het geschetste beeld. "Ik denk dat echt dat het een oud beeld is en niet past bij waar dit kabinet mee bezig is. Het is natuurlijk zo dat Nederland een historie heeft waarin wij een iets lossere fiscale moraal hadden dan een aantal andere Europese landen. Maar inmiddels is ook in Nederland de gedachte daarover anders."
"Als nieuwe richtlijnen in Nederland geïmplementeerd moeten worden, dan doen we dat in goed overleg - met de sector, met het bedrijfsleven", zegt Snel. "Mooie wetgeving en goede uitvoering is ook belangrijk. Dat is geen vertragingstactiek van ons, helemaal niet, dat is ordentelijke wetgeving."
