De strijd om het laatste Groningse gas
Moet de gaskraan in Groningen nog verder dicht? Daarover beslist de Raad van State, de hoogste bestuursrechter van Nederland, vandaag.
Aan de ene kant staan de Groningers die zich onveilig voelen door aardbevingen en schade, aan de andere kant de Nederlandse Staat die jaarlijks miljarden aan het aardgas verdient.
Hoeveel gas kun je winnen zonder dat het aardbevingen en schade veroorzaakt? De Raad van State moet een beslissing nemen op basis van de onderzoeken die daarnaar zijn gedaan.
In de Groningse bodem zit nog ruim 500 miljard kuub gas. Daar valt nog veel geld mee te verdienen door de eigenaren van dat gas, Shell en Exxon, maar ook door de Nederlandse Staat. Hoeveel is afhankelijk van de gasprijs. Verreweg het grootste deel van de gasopbrengst gaat naar de schatkist.
Er wordt niet alleen gas gewonnen in het Groningenveld, maar ook in kleine velden verspreid over het land en onder de Waddenzee en de Noordzee. Vanaf 1965 tot aan 2016 heeft de aardgasproductie in Nederland de schatkist in totaal 281 miljard euro opgeleverd. De inkomsten uit gaswinning worden tot 2020 geraamd op zo'n 2 miljard euro per jaar.
Zo'n opbrengst is mooi voor Nederland. De gasbaten dragen momenteel zo'n 1 procent bij aan de rijksbegroting. Maar voor Groningers betekent de gaswinning ook aardbevingen, schade aan hun huizen en zorg over veiligheid.
Groningse bestuurders en belangenorganisaties pleiten dan ook voor een verlaging van de gaswinning naar een veilig niveau. Bovendien willen ze dat er geen productie-afspraken worden gemaakt voor vijf jaar, maar dat de verantwoordelijk minister van Economische Zaken ieder jaar opnieuw een productieplafond vaststelt. Dan kan hij de gaskraan sneller dichtdraaien als de aardbevingen weer krachtiger worden.
Productie steeds verder verlaagd
Groningse aardbevingsgemeenten, de provincie, de Veiligheidsregio en maatschappelijke organisaties stapten voor de tweede keer gezamenlijk naar de hoogste bestuursrechter om te eisen dat de gaskraan verder wordt dichtgedraaid. In 2015 besloot de rechter de gaswinning in Groningen te beperken tot 27 miljard kuub op jaarbasis. De gasputten bij Loppersum moesten bovendien tijdelijk helemaal dicht vanwege de veiligheid van de Groningers.
Na de vorige uitspraak van de Raad van State stelde de NAM dat in koude winters een productie van meer dan 27 miljard kuub per jaar de Groningers niet in gevaar brengt. Maar na extra onderzoek van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) was de conclusie in juni 2016 dat de aardgaswinning de komende vijf jaar tot 24 miljard kuub per jaar moest worden beperkt.
In april van dit jaar werd de toegestane maximale productie in Groningen nog eens verder naar beneden bijgesteld tot de 21,6 miljard kuub die nu is toegestaan. Dat gebeurde ook op aandringen van het SodM. Reden was het toenemend aantal zwaardere aardbevingen. Deze laatste beslissing is door de NAM aangevochten bij de Raad van State. Die doet daar vandaag uitspraak over.
