Waarom de politiek toch niet zo blij is met 2 miljard voor de verpleeghuizen

De politici in Den Haag krijgen wat ze unaniem wilden: fors meer geld voor de verpleeghuiszorg. Toch zijn veel Kamerleden nu boos. Hoe kan dat?

Be careful what you wish for, it might just come true. Die Engelstalige uitdrukking lijkt van toepassing. Wees voorzichtig met je wensen, ze zouden wel eens uit kunnen komen.

Vooral de partijen die onderhandelen over een nieuw kabinet klagen: ze moeten twee miljard euro extra per jaar uitgeven aan verpleeghuiszorg. En dat beperkt de bestedingsruimte van de nieuwe coalitie ingrijpend.

Hugo Borst

Toch kan dat bedrag nauwelijks als een verrassing voor ze komen. Toen columnist Hugo Borst vorig jaar met zijn manifest voor betere zorg kwam, werd al gauw berekend dat uitvoering ervan miljarden zou kosten. Desalniettemin nam de Kamer unaniem een motie aan die het manifest van Borst omarmde.

In februari, tijdens de verkiezingscampagne, droomde VVD-lijsttrekker Rutte over verpleeghuizen waar het goed toeven was, waar de geur van lekker eten hing. Om die droom waar te maken was volgens de premier flink geld nodig: zo'n twee miljard euro.

Dat geld komt er nu, maar de manier waarop bevalt veel partijen niet. In een reconstructie in de Volkskrant werd het vanmorgen het perfecte politieke misdrijf genoemd, met staatssecretaris Van Rijn (PvdA) als verdachte.

Sluwe zet

Hij probeerde eerst de sector zelf normen te laten opstellen voor goede verpleeghuiszorg. Hoeveel personeel is er nodig op een groep bewoners? De verpleeghuizen zelf kwamen er niet uit. Van Rijn vroeg toen, met steun van de Tweede Kamer, aan het Zorginstituut om nieuwe kwaliteitseisen op te stellen.

Volgens sommigen was dat een sluwe zet van Van Rijn. Hij zou geweten hebben dat de normen van het Zorginstituut wettelijk verplichtend zijn, terwijl de Kamerleden dat niet wisten. Wat het Zorginstituut zegt, moet uitgevoerd worden. En de politiek is verplicht het geld ervoor vrij te maken.

En dus is nu de situatie ontstaan dat er nieuwe kwaliteitseisen gelden voor verpleeghuizen, en dat het nieuwe kabinet verplicht is twee miljard per jaar extra uit te geven om aan die eisen te voldoen. Geld dat vooral naar extra personeel zal gaan.

Kamer staat buitenspel

Die verplichting zit de politiek niet lekker. Door de constructie die Van Rijn gekozen heeft is er geen politieke afweging meer mogelijk over de budgetten voor de verpleeghuizen. De Tweede Kamer gaat er eigenlijk niet meer over, staat buitenspel.

Dat is niet de bedoeling, stellen de politici, ook al hebben ze zelf de afgelopen tijd onophoudelijk gepleit voor investeringen in de verpleeghuizen. Niet het Zorginstituut, maar de volksvertegenwoordiging moet bepalen hoe veel geld er naar een bepaalde sector gaat.

Maar voorlopig zijn VVD, CDA, D66 en ChristenUnie met handen en voeten gebonden aan de eisen van het Zorginstituut, en aan de twee miljard die ze kosten.