Het dilemma van Houston: vluchten of erop gokken dat het meevalt?

De regen blijft aanhouden, het water blijft stijgen, reservoirs dreigen over te lopen. Inwoners van Houston staan daarom voor een moeilijk dilemma: vluchten, of blijven zitten? Reizen is gevaarlijk, maar te laat vertrekken ook.

"Niemand weet zeker hoe de storm zich gaat ontwikkelen", zegt Nathalie Reumer vanuit Houston. Haar huis is iets hoger gelegen, dus ze heeft nog geen natte voeten. "Maar twee straten verderop zijn mensen met bootjes geëvacueerd."

Orkaan Harvey is inmiddels afgezwakt tot een tropische storm, maar hangt momenteel stil in de buurt van de miljoenenstad. Dat betekent dat alle regen op één plek valt. In vijf dagen tijd is er al 69 centimeter neerslag gevallen - in Nederland valt jaarlijks 88 centimeter in een jaar. Meteorologen vrezen dat dat nog zal verdubbelen voordat Harvey verder trekt.

"Het komt als een muur naar beneden. Zoals in een onweersbui, maar dan een paar uur door", zegt Reumer. "Je kunt er niet zoveel tegen doen; zandzakken plaatsen en je spullen een etage hoger zetten."

Wie nu nog niet vertrokken is, moet blijven zitten als het kan, raden de autoriteiten aan. Op de vlucht kun je worden overvallen door het water; zeker een persoon kwam zo al om het leven. Ook kan het water gevaarlijk zijn door giftige stoffen, omgevallen elektriciteitsmasten en roofdieren - op beelden uit het gebied zijn alligators en slangen in water te zien.

De politie waarschuwt dat de dieren alleen een droog plekje zoeken en maar met rust gelaten moeten worden.

Door de aanhoudende regen heroverwegen steeds meer mensen hun besluit om te blijven. De alarmlijn van Houston kreeg in één dag 56.000 telefoontjes, zeven keer meer dan normaal. Duizenden mensen zijn al opgepikt door reddingswerkers, onder wie bewoners van een bejaardenhuis die werden overvallen door het snel stijgende water. Inwoners wordt aangeraden op het dak van hun huis te gaan zitten en dan te zwaaien met handdoeken naar passerende hulpverleners.

"We zien mensen door de straten waden, afgevoerd worden met rubberboten, kano's of fourwheeldrives, alles waar je mensen mee kunt redden. Via via worden mensen opgeroepen om anderen te helpen."

Mocht het voor haarzelf zover komen, dan zal het behelpen worden, vreest Reumer. "Ik zou niet weten hoe ik hier weg moet komen. We zijn aan een kant ingesloten door het water, aan de andere kant is de snelweg ondergelopen. We zitten in een appgroep van de lokale overheid, dus zo worden we op de hoogte gehouden als we ergens heen moeten. Ik verwacht het niet, maar ik hou toch mijn telefoon maar bij de hand."

Bijkomend probleem is dat twee grote reservoirs in Reumers omgeving vol raken. De opvangbekkens waren deze maand al gebruikt om zware regenval te verwerken, nu dreigen ze over te lopen. Daarom laten de autoriteiten het opgevangen water nu gecontroleerd wegstromen; in de omgeving kan het waterpeil daardoor met een meter stijgen.

De reservoirs zijn in de jaren 40 aangelegd en waren toe aan groot onderhoud. Enkele jaren geleden werd zelfs gewaarschuwd dat er een bijzonder groot risico was op een dijkdoorbraak. Hoewel de autoriteiten de omwonenden nu verzekeren dat daar geen acuut gevaar voor bestaat, wordt toch voor de zekerheid de druk verlicht door water te spuien.

De gebrekkige infrastructuur is een van de problemen die nu aan het licht komen in Houston. "Menselijk handelen heeft het probleem erger gemaakt", oordeelt correspondent Arjen van der Horst. "In Nederland krijgen sinds de jaren 90 rivieren meer ruimte om te overstromen, hier is dat tegenovergesteld: de uiterwaarden zijn volgebouwd. Ook in de omgeving kan het water geen kant uit: enorme prairievelden zijn verdwenen onder asfalt en beton. Je ziet dat overstromingen hier steeds vaker voorkomen."

Bas Jonkman, hoogleraar Waterbouwkunde aan de TU Delft heeft het probleem bestudeerd. Hij ontwierp een plan om Houston te helpen met de wateroverlast. "De stad wil groeien, maar je moet een manier vinden waarop je daarmee omgaat. Je hebt genoeg afvoercapaciteit nodig: Houston ligt in het stroomgebied van 22 rivieren."

"Zo'n groot probleem wegwerken wordt lastig, maar goede planning kan helpen. Je kunt je bijvoorbeeld afvragen of je ondergelopen huizen in laaggelegen gebieden moet heropbouwen. Het probleem staat nu op de agenda, ook bij de politiek, dus ik verwacht dat er na alle noodhulp iets aan gaat gebeuren."

Inmiddels vraagt men zich ook af of burgemeester Turner de miljoenenstad niet compleet had moeten evacueren. Onterecht, vindt Turner zelf. Het was lang onduidelijk waar de orkaan aan land zou gaan en bovendien had niemand zoveel neerslag voorzien. Ook herinnert Turner aan de chaos in 2005, toen Houstonians vluchtten voor orkaan Rita. Toen kwamen mensen om in het verkeer, terwijl de orkaan uiteindelijk de stad niet raakte.

"Ik heb daarom totaal geen spijt van mijn besluit. We hebben een besluit genomen dat verstandig was en in het belang van de inwoners van de stad."

Nathalie Reumer houdt zich nog niet bezig met dergelijke verwijten, zij heeft andere prioriteiten. De komende uren zal blijken hoever het water nog stijgt. "Het wordt een angstige nacht."