Noord-Brabant: een provincie met twee keer zoveel varkens als mensen
Geen Nederlandse provincie met zoveel dieren als Noord-Brabant. Dat geldt met name voor de zandgronden in het oosten, die zich van oudsher slecht lenen voor akkerbouw. Op iedere inwoner telt Brabant op dit moment tenminste twee varkens en twaalf kippen.
Het provinciebestuur van Brabant vindt dat er te veel dieren zijn in sommige delen van Brabant en neemt daarom nu maatregelen. Veehouders protesteren daartegen, onder meer omdat zij vrezen dat veel bedrijven extra het loodje zullen leggen door de aangescherpte eisen.
Ondertussen neemt overal in het land, dus ook in Noord-Brabant, het aantal boerderijen snel af. Vooral omdat voor boeren die afhaken geen bedrijfsopvolger klaarstaat. Waar Nederland in het jaar 2000 nog bijna 100.000 landbouwbedrijven telde, zijn dat er inmiddels nog maar 55.000. In de varkenssector verdween zelfs twee derde van het aantal bedrijven: van 14.500 naar 4500.
Dat betekent niet automatisch dat het aantal dieren even hard is gedaald. In Brabant zijn er de afgelopen 16 jaar zelfs 300.000 varkens bijgekomen. Wat vooral opvalt, is dat de bedrijven die zijn overgebleven in de loop van de tijd steeds groter zijn geworden.
Betekent dit dat Noord-Brabant inmiddels vol staat met ‘megastallen’? Sinds 2007 hebben we een definitie van dat begrip, dankzij het Wageningse onderzoeksinstituut Alterra, dat in zijn onderzoek overigens toegeeft dat het hier gaat om een "arbitraire keuze".
Duidelijk is in elk geval, schrijven de onderzoekers, "dat het om stallen gaat die een heel stuk groter zijn dan gangbaar en dat bij deze aantallen dieren de agrarische bouwblokken van 1 tot 1,5 hectare maximaal benut worden".
In deze definitie is er bijvoorbeeld sprake van een megastal bij tenminste 7500 'vleesvarkens' op één locatie of bij 120.000 leghennen. De eerste complete cijfers die Alterra beschikbaar heeft zijn uit 2010 en de meest recente uit 2013. In die drie jaar is het aantal megastallen in Nederland voor alle onderzochte diersoorten (koeien, varkens, kippen en geiten) duidelijk gestegen. En de meeste staan inderdaad in Noord-Brabant.
Onderzoek van adviesbureau Connecting Agri&Food laat zien dat de verwachting is dat in 2028 bijvoorbeeld bijna de helft van het huidige aantal varkenshouderijen niet meer bestaat.
Maar ook als er in het beleid niets zou veranderen blijven er varkensbedrijven van het Brabantse platteland verdwijnen: van 1612 op dit moment naar 980 over elf jaar.
