Brabant wil meer bescherming van omwonenden megastallen
De gezondheid van mensen in de buurt van veebedrijven moet beter worden beschermd. Op dit moment zijn de landelijke regels voor deze bedrijven niet streng en niet duidelijk genoeg, zegt de Brabantse D66-gedeputeerde Anne-Marie Spierings, die wil dat dit ook een onderwerp wordt in de huidige kabinetsformatie.
Bewoners lopen onnodige gezondheidsrisico's en er komt steeds meer protest tegen de intensieve veehouderij.
Het zuidoosten van Brabant staat bekend als het gebied met de hoogste veedichtheid van Europa. Ondanks tientallen jaren discussie is het aantal varkens in de provincie de afgelopen zestien jaar alleen maar toegenomen. Het aantal veebedrijven daalt, maar in de stallen van de overblijvers staan steeds meer beesten.
Hierdoor slaat er zoveel stikstof neer op natuurgebieden dat sommige planten- en dierensoorten verdwijnen. "We hebben delen van Brabant waar gewoon te veel dieren zijn", zegt Spierings. "Bijvoorbeeld in De Peel."
Piepende adem
Steeds duidelijker wordt dat de uitstoot van de veehouderij ook gevolgen heeft voor de gezondheid van mensen die in de buurt wonen. Zij hebben, zo liet onderzoek van onder meer het RIVM vorig jaar zien, meer luchtwegklachten, zoals hoesten en een piepende adem.
Het provinciebestuur, het eerste uit de geschiedenis zonder het CDA, wil de teugels daarom aantrekken. Begin juli worden die plannen besproken in Provinciale Staten. Een veehouder mag in de toekomst alleen nog maar een nieuwe stal bouwen als in ruil daarvoor iets meer stalruimte wordt afgebroken. Daarnaast wordt het stikstofbeleid aangescherpt en moeten verouderde stallen eerder gemoderniseerd worden (niet in 2028 maar al in 2020).
Hoeveel uitstoot uit de stal vinden we met het oog op de gezondheid nog acceptabel? En boven welk niveau niet meer?
De verwachting is dat door dit nieuwe beleid het aantal dieren langzaam zal teruglopen. Milieuonderzoekers voorspellen dat de uitstoot van ammoniak er inderdaad door afneemt en dat ook de overlast van stank, fijnstof en ziekmakende endotoxinen afneemt.
Geur
Maar om écht iets te kunnen doen, is ook actie van de landelijke overheid nodig, benadrukt het provinciebestuur. "De regelgeving helpt nu bepaald niet mee", zegt Spierings. "Als je als veehouder nu je stallen schoner maakt en je gaat daardoor 10 'geureenheden' minder uitstoten, dan mag je op dit moment weer meer vee gaan houden en er gewoon weer 5 bij doen. Zo kom je dus nooit aan de gewenste kwaliteit voor de omgeving."
Waar de Brabanders volgens Spierings met name behoefte aan hebben, is een duidelijk toetsingskader van de landelijke overheid. "Hoeveel uitstoot uit de stal vinden we met het oog op de gezondheid nog acceptabel? En boven welk niveau niet meer? Wij hebben instrumenten nodig om hier iets aan te doen. Want de weerstand onder de bevolking neemt toe."
Mijnsluitingen
Wethouders in Zuidoost-Brabant dringen ook aan op zo'n richtlijn. Het gemeentebestuur van Deurne, een van de Nederlandse gemeenten met de meeste varkenshouderijen, zegt op dit moment geen argumenten te hebben om nee te zeggen tegen de uitbreiding van een bedrijf naar bijna 10.000 dieren, alle weerstand onder de omwonenden van die boerderij ten spijt. "Het uitbreidingsplan voldoet aan de huidige wet- en regelgeving", zegt wethouder Marinus Biemans.
Ik hoop dat alle partijen zien dat de toekomst van de landbouw ligt in verduurzaming.
De wethouder ziet in zijn streek een omwenteling die hij vergelijkt met het verdwijnen van de mijnbouw in het Zuid-Limburg van de jaren 60. "Maar in Den Haag lijkt dat besef maar niet door te willen breken. Wat je hier om je heen ziet, zijn boeren die geen opvolging hebben en boeren die geen economisch perspectief meer hebben."
CDA tegen
Veehouders en boerenorganisaties hebben boos gereageerd op de nieuwe plannen van de provincie. Sinds vorige week voeren zij op sociale media actie onder de strijdkreet 'Boeren horen bij Brabant'. Zij verwijzen naar onderzoek in opdracht van de provincie, waaruit blijkt dat met name dicht bij dorpen en natuurgebieden nog meer melkvee- en varkenshouderijen zullen moeten stoppen. Bovendien zullen door het nieuwe provinciale beleid meer boerengezinnen onder de armoedegrens komen.
Het CDA in Provinciale Staten is ook tegen. Volgens CDA-woordvoerder Ton Braspenning, zelf veehouder, moet het provinciebestuur vernieuwingen bij bedrijven ondersteunen in plaats van "ijskoud te saneren".
Spierings hoopt dat de christendemocraten zich in de Haagse formatie anders opstellen. "Ik hoop dat alle partijen zien dat de toekomst van de landbouw ligt in verduurzaming. Anders neemt het draagvlak hier nog verder af. En dat zou echt ontzettend jammer zijn voor iedereen."
Grenzen
In een reactie wijst een woordvoerder van staatssecretaris Van Dam erop dat het demissionaire kabinet een interimwet heeft gemaakt die provincies meer bevoegdheden geeft om grenzen te stellen aan de omvang van veehouderijen. Iedereen heeft op die wet kunnen reageren en het ministerie kijkt nu of het wetsvoorstel moet worden aangepast.