De 'pacifist-president' die weer wil praten met Noord-Korea

Het roer gaat de komende jaren 180 graden om in Zuid-Korea. Dat is de belofte van de man die daar overtuigend de presidentsverkiezingen heeft gewonnen: de 64-jarige Moon Jae-in.

Zijn ouders vluchtten in 1953 tijdens de burgeroorlog van Noord- naar Zuid-Korea. Moon leefde een tijd lang met zijn familie in een vluchtelingenkamp en weet wat honger is. Hij werd mensenrechtenadvocaat en staat bekend als een man van het volk en een pacifist.

Moon is volgens correspondent Marieke de Vries vooral gekozen omdat hij de absolute tegenpool is van de afgezette presidente Park Geun-hye. Haar hangt een levenslange gevangenisstraf boven het hoofd vanwege machtsmisbruik en het lekken van staatsgeheimen.

"Het is een reactie op dat corruptieschandaal, in een land dat qua corruptie tot op het bot verrot is", zegt De Vries. Moon overweegt dan ook niet in te trekken in het Blauwe Huis, het Witte Huis van Zuid-Korea.

De liberaal denkt erover om een kantoor te openen aan de boulevard waar maandenlang 's avonds werd gedemonstreerd tegen de vorige president. "Een symbolische plaats", legt De Vries uit. "Tijdens die protesten was hij vaak aanwezig en dat heeft hem waarschijnlijk veel stemmen opgeleverd."

Als activist kwam Moon in de jaren 70 in de gevangenis terecht - nota bene vanwege een protest tegen de vader van Park, die toen president was. Het lijkt symbolisch voor de machtsverhoudingen in Zuid-Korea. "Een aantal familieconglomeraten heeft er alle macht in handen", zegt De Vries.

Moon staat volgens zijn aanhang aan de goede kant. Toch is hij op latere leeftijd ook onderdeel geworden van de politieke elite. Hij was bijvoorbeeld van 2003 tot 2008 de rechterhand van de laatste liberale president, Roh Moo-Hyun. Dat leverde hem de bijnaam 'king's secretary' (secretaris van de koning) op.

Moons visie op de beste aanpak voor het slepende conflict met aartsrivaal Noord-Korea is al die jaren niet veranderd. Hij wil de zogenoemde sunshine-politiek nieuw leven inblazen. "Het wordt gekscherend moonshine-politiek genoemd", zegt De Vries. Door weer te praten en toenadering te zoeken, hoopt Moon de torenhoge spanningen te de-escaleren.

"Hij zegt: de afgelopen tien jaar, toen de conservatieven aan de macht waren, was precies de tijd waarin al die rakettesten en atoomproeven werden gedaan", legt correspondent Marieke de Vries vanuit Seoul uit. "Die aanpak heeft niet gewerkt en de mensen hier zijn de openlijke vijandige houding zat."

In de Verenigde Staten is wellicht minder enthousiasme voor de vreedzame aanpak van Moon. President Trump heeft sinds zijn aantreden geregeld gezegd dat de tijd van praten voorbij is. Bovendien zet de VS momenteel in Zuid-Korea een raketafweersysteem (THAAD) op om raketten vanuit het communistische buurland te onderscheppen. De komst van THAAD stuit op hevig protest van Zuid-Koreanen.

De nieuwe president van Zuid-Korea heeft altijd gezegd dat hij de komst van de raketinstallatie wil heroverwegen. "Maar ze kunnen eigenlijk niet meer terug", zegt De Vries. "De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Tillerson heeft het erdoor geduwd bij de tijdelijke vervanger van Park."

Maar bij toekomstige militaire oefeningen is het de vraag of Zuid-Korea nog gewillig zal meewerken met de VS. In zijn eerder dit jaar gepubliceerde boek schreef Moon dat zijn land moet leren "nee te zeggen tegen Amerika".

Verder maakte hij duidelijk nog steeds te geloven in een vreedzame reünie met Noord-Korea. "Het eerste wat ik dan doe, is samen met mijn 90-jarige moeder haar geboorteplaats opzoeken."