Gifgas was aanleiding voor aanval, maar met welk bewijs?

President Trump is stellig: het regime van Assad heeft afgelopen dinsdag een gruwelijke aanval met zenuwgas uitgevoerd waarbij tientallen doden vielen. De aanval schokte de wereld. Tegen het Amerikaanse volk zei Trump: "Er is geen twijfel over dat Syrië verboden chemische wapens heeft gebruikt, zich niet heeft gehouden aan de Chemische Wapens Conventie en de aanwijzingen van VN-Veiligheidsraad heeft genegeerd."  

Als vergelding voor de aanval vuurde de VS vannacht raketten af op een luchtmachtbasis van het Syrische leger in de buurt van Homs. Er is geen keihard bewijs dat de Syrische luchtmacht achter de gifgasaanval zat. Dus blijven de vragen: waar is het bewijs?

Foto's

De Amerikanen laten niet het achterste van hun tong zien, maar volgens defensiespecialist Ko Colijn hebben ze duidelijke aanwijzingen dat de Syrische regering de opdracht voor de aanval gegeven zou hebben. 

"Uit open bronnen bij elkaar schrapend lijkt het alsof de Amerikanen foto's en radarbeelden hebben waarop twee zogenoemde 'fixed wing-vliegtuigen' te zien zijn die bommen zouden hebben afgeworpen."

Het Syrische leger ontkent met klem dat het dinsdag een gifgasaanval heeft uitgevoerd in het noordwesten van Syrië. Het regeringsleger zegt dat het nooit giftige stoffen heeft gebruikt en nooit zal gebruiken. 

De Syriërs ontkennen niet dat er is gebombardeerd. Daarbij zouden ze een depot met chemische wapens van rebellen hebben geraakt, waardoor volgens de Russen gassen als sarin zijn vrijgekomen. Maar volgens Colijn is het 'vrij onwaarschijnlijk' dat rebellen over dit soort chemische wapens beschikken. 

In het gebied zijn zo'n dertig verschillende rebellengroepen actief, allemaal met een eigen agenda. Vooral de aan Al Qaida gelieerde groepering Jabhat al-Nusra heeft het voor het zeggen in het noordwesten van Syrië. Er is niet bekend of die groepering ooit middelen als sarin heeft gebruikt. IS heeft wel restanten van zenuwgas in bezit, maar de kans is klein dat de terreurorganisatie die heeft ingezet, zegt Colijn. 

"Bovendien zijn er bommen met vliegtuigen afgevuurd, dus dan is het aantal kandidaten al klein. Er vliegen er namelijk maar twee partijen boven het gebied en dat zijn Assad en Rusland."

Het lijkt dus aannemelijker dat het Syrische regime wel iets met de gifgasaanval te maken heeft. Wellicht heeft Assad de nieuwe Amerikaanse president willen testen. Colijn: "Van tevoren was al door de Amerikanen tegen Assad gezegd: ons doel is niet langer om jou weg te werken. De Syrische president voelde zich daardoor waarschijnlijk aangemoedigd."

Volgens Colijn zoeken leiders als Assad altijd de grens op. Landen kijken wat ze kunnen doen zonder al te vergaande consequenties. "Dat doet Noord-Korea met het afschieten van raketten. Rusland doet dat met Oekraïne en Iran bij Jemen. Iedereen test met een nieuwe concurrent hoe ver ze kunnen gaan." 

Zolang de inspecteurs van de OPCW (de VN-organisatie die toezicht houdt op het verbod op chemische wapens) geen toegang krijgen tot het gebied, blijft het gissen wie er daadwerkelijk achter de aanval zit. In een statement zei de organisatie eerder deze week al: "Het OPCW heeft in Syrië een onderzoeksteam. Maar het is door de oorlog heel moeilijk om naar het getroffen gebied te rijden."

Gisteren gingen de Syriërs schoorvoetend akkoord met een onderzoek naar het incident van deze week. Het kan zijn dat ze deze afspraak na de aanval van de VS weer inslikken en alsnog onderzoekers weigeren.

Colijn: "Assad speelt hoog spel, waarschijnlijk wil hij voorlopig geen pottenkijkers in zijn land. Het is wel bekend dat hij eerder chloorgas heeft gebruikt, maar het gebruik van zenuwgas is nog niet aangetoond. Dat zou in strijd zijn met zijn handtekening onder het chemisch wapenverdrag. Dus dan zou hij aan de schandpaal genageld kunnen worden."