Evet of hayir: Turkse Nederlanders staan voor fundamentele keuze

Zo'n 250.000 Turkse Nederlanders mogen vanaf morgen stemmen in een grondwetsreferendum. Kort gezegd moeten ze aangeven of ze voor of tegen meer macht voor president Erdogan zijn: evet (ja) of hayir (nee).

"Ik heb geen enkele twijfel gehad over mijn ja-stem", zegt ondernemer Dursun Paksoy. "Ik heb de achttien wetsartikelen bekeken en die moeten zonder twijfel gewoon worden veranderd. Van mij hadden ze nog meer wetten mogen aanpassen."

Het is niet voor het eerst dat Turken in Nederland kunnen stemmen voor verkiezingen in Turkije. In mei 2015 kon dat bij de parlementsverkiezingen en in oktober van dat jaar opnieuw nadat de onderhandelingen over een nieuwe coalitie waren mislukt.

Bij die laatste verkiezingen brachten 110.000 Turkse Nederlanders hun stem uit, waarmee de opkomst zo'n 45 procent was. 

"6 procent van de Turken woont buiten Turkije, dat is een flink aantal", zegt de Turkse parlementariër Mustafa Yeneroglu. Hij is ook campagneleider van Erdogans AK-partij voor het referendum in Europa en was vandaag in Nederland. 

Geen loyaliteitsconflict 

Volgens Yeneroglu hebben Turken in het buitenland weinig mogelijkheden om politiek mee te praten. Dat zou verklaren waarom ze in zulke groten getale meedoen aan verkiezingen in een land waar ze zelf niet wonen.

"Turkse Nederlanders kunnen tegelijkertijd meedoen in het Nederlandse staatsbestel als zich bekommeren om de verkiezingen en het welzijn in Turkije", zegt Yeneroglu. "Dat leidt niet tot een loyaliteitsconflict. Integendeel, deze mensen doen mee met beide maatschappijen."

Meer macht president

Als de Turken instemmen met de wijzigingen van de grondwet, wordt het onder meer mogelijk dat een president twee termijnen van vijf jaar dient. Ook kan de president straks zelf zijn ministers kiezen. De functie van minister-president wordt uitgekleed.

NOS op 3 legt in onderstaande video in iets meer dan 2 minuten uit waar het referendum om draait.

Latif Tali ziet meer macht voor de president helemaal niet zitten. Hij stemt dan ook tegen de nieuwe grondwet. "Ik denk dat het in Turkije richting een dictatuur gaat", zegt hij. "De president krijgt alle macht die je maar kan bedenken. Er valt dan niets meer te corrigeren."

Dursun Paksoy vindt het juist goed dat de president de macht krijgt in plaats van de premier. "In het verleden hebben we veel gedoe gehad met beide functies. Straks hebben we geen onenigheid meer tussen twee personen." Hij vergelijkt Turkije met een auto. "Die heeft ook maar één chauffeur en die bepaalt het."

AKP-campagneleider Mustafa Yeneroglu zegt dat het helemaal niet om de macht van Erdogan gaat. "De president die de nieuwe bevoegdheden krijgt, wordt pas in november 2019 gekozen."

Hij hekelt de westerse landen die zich bemoeien met de Turkse politiek. "Dat is in Turkije niet goed gevallen. Ik denk dat de Turkse kiezer zal laten merken wat hij daarvan vindt."

Tali gelooft in een overwinning voor het nee-kamp, hoewel tegenstanders van het referendum nauwelijks campagne hebben kunnen voeren. "In Turkije staat alles onder controle van de staat. Ook de media. De berichtgeving is eenzijdig, omdat Erdogan en zijn AK-partij de nee-stemmers wegzetten als landverraders."

Volgens Paksoy gaat die nieuwe grondwet er gewoon komen. "Tussen de 55 en 60 procent zal 'ja' stemmen. En in Nederland tussen de 70 en 72 procent."