'Jeugdbendes vinden het juist stoer dat ze ons miljoenen kosten'
Anouk Kantelberg
Redacteur Online
Anouk Kantelberg
Redacteur Online
Ze hebben alles wat hun hartje begeert: mooie meisjes, dure auto's, stoere kleding, veel vrienden en soms ook wapens. "Probeer iemand uit een jeugdbende dan maar te overtuigen om een ander pad te kiezen", zegt criminoloog Jeroen van den Broek.
Uit een onderzoek van het ministerie van Veiligheid en Justitie blijkt dat criminele jeugdgroepen de maatschappij jaarlijks honderden miljoenen euro's kosten. De schade zit bijvoorbeeld in de inzet van leerplichtambtenaren en hulpverlening, maar ook politie en straffen.
Als ze al onder de indruk zijn van de cijfers, dan is dat niet omdat ze ervan schrikken.
Van den Broek denkt dat de jongeren om wie het gaat niet echt onder de indruk zullen zijn van het onderzoek. "Als dat al zo is, dan is dat niet omdat ze ervan schrikken. Zij vinden het vooral hartstikke stoer dat ze die maatschappij waar ze zich zo tegen verzetten veel geld kosten."
Het woord 'stoer' is volgens hem ook precies het antwoord op de vraag waarom jongeren zich aansluiten bij jeugdbendes. "Het gaat meestal om jongens die om allerlei redenen niet goed functioneren in de maatschappij", vertelt Van den Broek. "Ze hebben het gevoel dat ze aan de kant worden gezet en bij deze groepen vinden ze wel de status waar ze naar op zoek zijn."
Bij jeugdbendes wordt vaak gedacht aan gevaarlijke jongeren uit achterstandswijken, zoals je in Amerika bijvoorbeeld ook ziet in de getto's. Maar de situatie in Nederland is volgens criminoloog Frank van Gemert zeker niet te vergelijken met de Verenigde Staten. "Daar blijven ze vaak hun hele leven in de 'gangs'."
Dat komt volgens hem deels door het sociale klimaat in Nederland. "Als het in Amerika steeds slechter gaat met een wijk, dan verhuizen de mensen die dat kunnen betalen gewoon ergens anders naartoe. De criminelen en arme mensen blijven achter. Dat gebeurt hier veel minder."
Nederlanders zijn sneller geneigd om hun eigen buurt leefbaar te houden, zegt Van Gemert. "Als er dan een jeugdgroep ontstaat die de verkeerde kant op dreigt te gaan, dan komt er bijvoorbeeld een buurtpreventieteam. Mensen gaan klagen bij de politie en zo wordt zo'n groep al snel in de kiem gesmoord."
Criminele jeugdgroepen verdwijnen hier meestal vanzelf.
Daarnaast komen jongeren in Nederland vaak vanzelf tot inkeer. "Soms omdat ze volwassen worden, soms omdat iemand ze op de schouders tikt, zoals een leraar of de politie. Criminele jeugdgroepen verdwijnen hier meestal vanzelf. Het gebeurt maar heel af en toe dat bijvoorbeeld broertjes en zusjes het voortzetten. Maar het is vooral in Amerika dat het van generatie op generatie overgaat."
Maar wat als je niet wil wachten tot het probleem vanzelf verdwijnt? Criminoloog Henk Ferwerda gelooft in een preventieve aanpak. "Voortijdig voorkomen is zinvoller. Het aantal jeugdbendes is de afgelopen jaren wel afgenomen en dat heeft deels te maken met de intensievere samenwerking tussen gemeentes en hulpverleners."
Perspectief bieden
Soms kan je het alleen niet meer voorkomen. "Dan moet je zorgen dat je ze perspectief biedt", zegt criminoloog Van den Broek. "Ze doen die criminele dingen om zich stoer te voelen, dus je moet er iets stoers, maar ook positiefs, tegenover plaatsen. Denk bijvoorbeeld aan een sportschool waar ze zich kunnen bewijzen."
Het zal alleen niet voor iedereen werken, denkt Van den Broek. "Iemand die veel geld verdient door de jeugdbendes zal dat niet makkelijk opgeven. Je zult het dus op maat moeten aanpakken." Daarnaast zijn er jongeren die wat meer werk nodig hebben. "Sommigen hebben zoveel problematiek, dat ze vast nog vaker de fout ingaan. Als je ze echt wil helpen, dan moet je daar geduld mee hebben."