Trump debuteert in Congres: komt nu de onderbouwing?

• Remy Hersbach

  Redacteur Online

Een soort 'State Of The Union light' is het. De eerste toespraak van een Amerikaanse president voor de gezamenlijke kamers van het Congres, ongeveer een maand na zijn aantreden.

Vannacht is het de beurt aan president Donald Trump. Een toespraak waar veel mensen in de Verenigde Staten naar uitkijken, want Trump heeft de Congresleden nodig om zijn wetten door te kunnen voeren. En ondanks zijn stortvloed aan tweets zitten veel wetgevers nog met vragen over de praktische uitvoering van zijn plannen.

Trump gaat het waarschijnlijk hebben over grote thema's die hij wil aanpakken, zoals de grensbewaking, belastinghervormingen, het afschaffen van Obamacare en de hervorming van onderwijs. Commentatoren vragen zich af welke toon hij zal aanslaan. De verwachting is dat hij meer verzoenend zal zijn om ook Democraten voor zijn plannen te winnen. Ook zijn analytici benieuwd naar het contrast met de toespraak van de vorige president, Obama.

De vraag is: hoe vergelijkbaar is de situatie van nu met die van acht jaar geleden? Barack Obama sprak op 25 februari 2009 ook het Congres toe, dat toen voor de meerderheid gevuld was met Democraten. Hij kreeg een staande ovatie, na afloop vielen aanhangers hem in de armen.

De Verenigde Staten zaten diep in de economische crisis en Obama handelde snel. Hij voerde meteen een pakket met stimuleringsmaatregelen door van liefst 787 miljard dollar, plus een pakket om mensen met hypotheekproblemen tegemoet te komen van 75 miljard dollar. Beide maatregelen waren al binnen een maand door het Huis van Afgevaardigden en de Senaat geloodst.

Tijdens de toespraak hield Obama een sober verhaal over de staat van de Amerikaanse economie, maar hield hij de Amerikanen ook voor dat er betere tijden zouden komen. Niet alleen Trump klopt zichzelf graag op de borst, ook Obama stak zijn daadkracht toen niet onder stoelen of banken. De regering liet aan de vooravond van de toespraak een beetje opschepperig weten dat Obama in een maand meer had gedaan dan alle andere presidenten ooit.

President Trump heeft tot nu toe slechts vijf relatief kleine wetten door het Congres geloodst, waarvan twee bedoeld zijn om wetgeving van Obama ongedaan te maken. Dat terwijl Trump ook in een luxepositie verkeert; hij heeft namelijk ook de meerderheid in het Congres.

In grote lijnen valt wel te voorspellen welke onderwerpen Trump over zijn begroting zal aansnijden. Gisteren werd bekend dat hij van plan is om het defensiebudget van de VS te vergroten met bijna tien procent. Vraagtekens zijn er nog wel volop over hoe hij dat wil gaan financieren.

Dan zijn er de twijfels over het bouwen van een muur bij de grens met Mexico en ook de geplande afschaffing van Obamacare blijft een moeilijk punt, want veel Amerikanen maken gebruik van een overheidsprogramma voor de zorg.

Het is nog steeds onduidelijk wat de regering-Trump ervoor in de plaats wil laten komen. "De laatste weken komen er tegenstrijdige berichten van de Republikeinse partij en van Trump zelf. Hij wil meer mensen dekken in de zorg, maar ook de kosten omlaag brengen. Dat lijkt niet te kunnen, iedereen vraagt zich af hoe hij dat wil gaan doen", zegt NOS-correspondent Ryan Hermelijn.

Trump zei gisteren dat het ongelooflijk ingewikkeld is. "Niemand wist dat gezondheidszorg zo gecompliceerd kon zijn", grapte hij in een zaal vol gouverneurs in het Witte Huis.

Ook de Republikeinse Congresleden zijn benieuwd waar Trump mee komt. "Hij heeft dingen gezegd als: we zorgen ervoor dat straks iedereen gedekt is. Dat laat nog wat onduidelijkheid over wat die dekking precies betekent", zei Dave Brat, een Republikeins lid van het Huis van Afgevaardigden tegen de site Politico. "Ik denk dat hij dat gaat verduidelijken. Ik denk dat hij voorbij de hoofdlijnen gaat en in de details zal treden."

Drukt Trump op resetknop

Om 03.00 uur Nederlandse tijd begint de toespraak van Trump en dan weten we meer. Politico schrijft dat medewerkers van het Witte Huis hopen dat Trump zijn moment zal grijpen om de eerste veertig turbulente dagen achter zich te laten en op een soort resetknop zal drukken.

De president zelf gaf drie dagen geleden al een voorschot, toen hij enkele thema's uitprobeerde in een toespraak voor conservatieve politici. "Het tijdperk van holle praat is voorbij, het is voorbij."