Meer mensen in het ziekenhuis door problemen met medicijnen
Het aantal patiënten dat door geneesmiddelengebruik in het ziekenhuis wordt opgenomen is in vijf jaar tijd met een kwart gestegen, ondanks aanzienlijke inspanningen om dit verschijnsel juist terug te dringen. De uitkomsten van een studie hiernaar heeft minister Schippers gisteravond naar de Kamer gestuurd.
In 2008 werden 39.000 mensen in het ziekenhuis opgenomen door problemen met hun medicijngebruik. In 2013 was dit opgelopen tot 49.000, een stijging van 25 procent. De gemiddelde leeftijd van de patiënten steeg van bijna 50 naar bijna 55 jaar. Het aantal acute opnames in het ziekenhuis steeg met 21 procent.
Meer recente cijfers zijn niet beschikbaar. Onderzoeksleider Miriam Sturkenboom, apotheker en epidemioloog in het Erasmus MC, wil niet speculeren of de cijfers er intussen anders uitzien. "Nee", zegt ze, "want dan kan ik me niet op feiten baseren. Zo'n onderzoek als wij hebben gedaan kost nu eenmaal veel tijd."
Vergrijzing
Daarom concluderen de onderzoekers dat het aantal medicijn-gerelateerde ziekenhuisopnamen ongeveer in de pas blijft met de trends. Zij wijzen de vergrijzing als voornaamste oorzaak aan.
Onder de groep 65-plussers is het aantal ziekenhuisopnames in verband met geneesmiddelengebruik 3,5 keer hoger dan in de leeftijdsgroep onder de 65 jaar. Ouderen slikken veel meer medicijnen dan jongeren.
Bijna de helft van de ziekenhuisopnames van 65-plussers was vermijdbaar. In de groep onder de 65 gold dat voor een kwart van de opnames. Maar er is meer aan de hand, suggereert een andere studie die vandaag verschenen is in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG).
Polyfarmacie
Die tweede studie constateert dat er in Nederlandse huisartsenpraktijken aanzienlijke verschillen bestaan tussen de aantallen oudere patiënten die chronisch meer dan vijf verschillende medicijnen gebruikt (polyfarmacie).
Na correctie van alle denkbare factoren die van invloed zijn, varieert het aantal ouderen dat meerdere medicijnen gebruikt tussen de twaalf en dertig procent per huisartsenpraktijk. Gemiddeld ging het in de praktijken om twintig procent patiënten die verschillende geneesmiddelen krijgen.
Artsen
De verschillen zijn dus niet te verklaren door sociaal-economische factoren, verschillen in de patiëntengroepen of door kenmerken van de huisartsenpraktijken. De verklaring lijkt te liggen bij de huisartsen zelf. En ook bij medisch specialisten, want die beginnen vaak met het voorschrijven van een medicijn.
De studie geeft geen antwoord op de vraag waarom in de ene huisartsenpraktijk zo veel meer patiënten zitten die chronisch meer dan vijf verschillende geneesmiddelen slikken dan in de andere.
Vermijdbare schade
Problemen met medicijngebruik leiden bij patiënten elk jaar tot veel schade. In de laatst verschenen studie van het onderzoeksinstituut Nivel uit 2013 werd berekend dat per jaar 970 vermijdbare doden vielen in Nederlandse ziekenhuizen. Nog eens ruim 26.000 patiënten liepen gezondheidsschade op door medische fouten. Een kwart daarvan hing samen met medicijngebruik.
De totale kosten van al die complicaties bedroegen volgens de onderzoekers 111 miljoen euro.
