Strijd om Aleppo bijna gestreden, hoe gaat het verder?
Bijna heel Oost-Aleppo is weer in handen van de Syrische regering. De laatste dagen hebben de militairen van president Assad weer een aantal wijken heroverd die eerst in handen waren van de rebellen. "De strijd is bijna gestreden, maar nu blijven er een aantal vragen over", zegt correspondent Sander van Hoorn.
Wat gaat er gebeuren als Aleppo weer in handen is van de regering?
"Allereerst is de vraag: wat gebeurt er met de mannen en jongens in het heroverde gebied?", zegt Van Hoorn. "De VN is bang dat ze vermoord worden, maar er wordt waarschijnlijk eerst gekeken of ze al in dienst zijn geweest. Is dat niet zo, dan worden ze gerekruteerd."
En met het rekruteren van de mannen komen we bij de volgende vraag: waar verplaatst de strijd zich na Aleppo naartoe? "Het is duidelijk dat de gevechten zich dan zullen concentreren op een ander gebied waar om gestreden wordt. Er zijn in principe drie opties: Raqqa, het Syrische bolwerk van Islamitische Staat (IS), Palmyra, dat sinds een paar dagen weer in handen is van IS of het westen: de provincie Idlib."
Idlib is niet in handen van IS, maar van andere rebellengroepen. "Als de Syrische regering Idlib weet te heroveren, dan is bijna het noorden tot zuiden vrij van andere rebellengroepen dan IS en kan de strijd zich helemaal op IS richten", zegt Van Hoorn.
De stad moet herbouwd worden. Qua gebouwen, maar ook qua vertrouwen.
Maar de strijd gaat misschien verder in een ander gedeelte van Syrië, Aleppo blijft volledig verwoest achter. "Hoe maak je Aleppo weer tot een stad? De stad moet herbouwd worden. Qua gebouwen, maar ook qua vertrouwen. Het vertrouwen tussen de mensen moet weer teruggevonden worden. Deze mensen hebben elkaar namelijk jaren beschoten en nu moeten ze weer samen gaan leven."
Waarom is deze overwinning zo belangrijk voor Assad?
President Assad zei laatst dat het heroveren van Aleppo de grootste militaire overwinning zou zijn in de vijf jaar dat de burgeroorlog duurt. "Het is niet het einde van de oorlog", zei hij in een Syrische krant. "Maar het zal een enorme stap zijn naar het einde van het conflict."
Volgens Van Hoorn is dat overdreven, maar is de herovering van Aleppo wel een kentering. "Als de slag om Aleppo voorbij is, heeft Assad meer mannen om in te zetten in andere gebieden." Volgens Van Hoorn wil hij eerst de gematigde rebellen verslaan, en die hebben het moeilijk. "Daarna hoeft hij alleen nog maar IS te verslaan."
En in die ideale situatie van Assad zijn al zijn relaties met andere landen dan genormaliseerd. "Zodat het buitenland hem kan helpen in de strijd tegen IS. En dan kan hij ze verslaan, denkt hij."
Waarom lukt het nu wel om Aleppo te heroveren?
Assad probeerde eerder Aleppo al weer in handen te krijgen, zonder succes. Waarom lukt het nu wel? Volgens Van Hoorn zijn er meerdere redenen. "De mensen zijn het zat. Ze willen geen bommen meer. Het is eigenlijk een soort oorlogsmoeheid." Daardoor werd het verzet minder.
Ook was de eerste dag in de strijd om de herovering erg belangrijk, zegt hij. "Het was een hele slimme zet van de Syrische regering om de strijd in twee delen aan te gaan. Zo hebben ze op de eerste dag al bijna het volledige noorden heroverd op de rebellen, waardoor zij zich in paniek moesten terugtrekken. Daarna hebben ze steeds wijk voor wijk heroverd."
Kunnen de burgers het overleven?
De VN zei eerder al zich enorme zorgen te maken over de burgers. Zo zouden strijders van het regeringsleger in Oost-Aleppo de laatste dagen burgers hebben doodgeschoten in hun eigen huizen. Daarbij zijn 82 mensen om het leven gekomen. Ook andere bronnen melden dat er burgers zijn geëxecuteerd.
Maar de VN maakt zich niet alleen druk om de burgers, ook om de verwoesting van de stad. "In Oost-Aleppo zijn gebombardeerde gebouwen, overal verwoesting en kogelgaten in de muren op plekken waar tienduizenden mensen hebben gewoond totdat de bommen alles kapot maakten", aldus de VN.
Het is een penibele situatie voor de mensen die nu in Aleppo vastzitten. Op sociale media staan tal van video's van mensen die om hulp roepen of afscheid lijken te nemen. De berichten zijn niet allemaal te verifiëren, maar de geluiden komen overeen met wat contacten van de NOS in de stad vertellen.
"Er liggen lijken op straat en niemand kan ze begraven", zei een inwoner van de wijk Fardous. "Mensen slapen op de straten. De huizen die nog niet verwoest zijn, geven onderdak aan meerdere families."
Bang voor de dood
Een contactpersoon van de NOS, Wissam, geeft ook onderdak aan meerdere families in zijn huis. Hij woont in een wijk die nog in handen is van de rebellen. Hij is veilig, maar hij maakt zich wel zorgen. "Er vallen steeds meer bommen."
Mohamad, een andere contactpersoon van de NOS, is ook veilig momenteel. "Ik hoef nog niet te verhuizen of te vluchten", vertelde Modar vanochtend. "De regering heeft mijn wijk nog niet ingenomen, dus kan ik hier blijven wonen. Ik ben nog een paar dagen veilig."
Een paar dagen zijn ze nog veilig, maar ze maken zich druk voor wat er na die dagen komt. Eerder zeiden de mannen dat ze heel bang zijn. "Ik weet niet wat de komende dagen gaat gebeuren. De komende dagen... misschien moet ik wel wennen aan het idee van de dood", zei Mohamad vorige week. "Ik vraag me vooral af wat onze dood gaat betekenen", zei Wissam toen.
