Waarom doen Finse scholieren het zo goed op school?

Nederland behoort weliswaar tot de toplanden op het gebied van onderwijs, maar er zijn nog zat landen die boven ons staan op de ranglijst van een internationaal onderzoek onder leerlingen in het middelbaar onderwijs. Neem Finland en Estland. Daar doen leerlingen het gemiddeld beter dan hun Nederlandse collega-scholieren. Waar zit hem dat in?

Finland zakt weliswaar de laatste jaren wat op de ranglijst, maar is nog steeds een van de beste jongetjes van de Europese klas. Het land duldt alleen Estland boven zich, behalve op het gebied van lezen. Het sleutelwoord dat vaak genoemd wordt voor dat succes is de Finse leraar, zegt EP Nuffic, de organisatie voor internationalisering van het onderwijs.

De Finse leraar is universitair geschoold en heeft meer tijd en vrijheid dan zijn Nederlandse collega's om lessen voor te bereiden, iets waar ook in Nederland over gesproken wordt. Daardoor sluit het onderwijs beter aan op de behoeften van leerlingen. En wie in Finland leraar wil worden, moet eerst door een zware voorselectie.

Zo wordt niet iedereen die naar de universiteit kan, zomaar toegelaten. Om een Finse universitaire opleiding te volgen, moeten studenten voldoen aan toelatingseisen. Daarbij wordt gekeken naar eindexamencijfers en een toelatingstest waarin kennis, vaardigheden en ervaring worden meegenomen.

Die zware selectie zorgt ervoor dat het vak hoog in aanzien staat. Iets waar het in Nederland nog wel eens aan schort, zei hoogleraar Louis Tavecchio laatst in de discussie over het gebrek aan mannelijke leerkrachten in het basisonderwijs.

Maar er is ook een andere verklaring voor het succes van de Finnen op de OESO-ranglijst: de drie vaardigheden waarop getoetst wordt (wiskunde, leesvaardigheid en natuurwetenschappen) krijgen kinderen al op jonge leeftijd met de paplepel ingegoten. Finse kinderen zijn vanaf 7 jaar leerplichtig, en krijgen dan al snel die drie vaardigheden aangeleerd.

Waar het ranglijst-succes van de Finnen stopt, is wanneer het gaat om scholieren die gelukkig zijn op school. Finse scholieren zijn namelijk minder gelukkig over bepaalde vakgebieden dan scholieren uit andere OESO-landen.

Het onderwijssysteem in Estland lijkt veel op het Nederlandse. Zo bestaat daar ongeveer dezelfde structuur van primair en voortgezet onderwijs. EP Nuffic kan dan ook niet zeggen waarom scholieren daar hoger scoren. Wel moeten leerkrachten sinds een paar jaar beschikken over een universitair diploma voor ze mogen lesgeven.