Nederlands gedoogbeleid wietteelt staat op springen
In Nederland mag je sinds 1976 hasj of wiet kopen bij coffeeshops. Die mogen het onder strenge voorwaarden verkopen. Hoe de shops aan hun softdrugs komen, is formeel een raadsel: de teelt is verboden. Het einde van dit omstreden gedoogbeleid lijkt nabij.
Een meerderheid binnen de VVD wil af van "de vreemde situatie" waarbij de teelt en inkoop van cannabis illegaal zijn, maar de verkoop wordt gedoogd. Daarmee lijkt er nu een forse meerderheid in de politiek om af te rekenen met het huidige softdrugsbeleid.
In september was er voor het eerst een Kamermeerderheid voor het reguleren van de wietteelt. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, ruim 20 burgemeesters en een groep hoogleraren zijn voorstander van het plan. Uit een enquête van onderzoeksbureau Motivaction bleek dat zeventig procent van de Nederlanders voor de legalisering van wietteelt is.
De VVD blijft fel tegen een experiment met legaliseren van de kweek. Over een alternatief zijn de critici van het gedoogbeleid het nog niet eens. Ze vinden wel dat er iets moet veranderen.
Hoe zit het nu?
Nederlanders mogen vanaf 18 jaar per dag vijf gram wiet of hasj kopen bij een coffeeshop. De shops (ongeveer 600 in 100 gemeenten) mogen een maximale handelsvoorraad van 500 gram softdrugs in huis hebben. In de praktijk is dat voor een deel van de coffeeshops te weinig om aan de vraag te voldoen.
Daarom wordt de voorraad van sommige coffeeshops meerdere keren op een dag aangevuld. Vanuit een geheime locatie wordt dan een nieuwe lading wiet naar een shop gebracht. De totale jaaromzet van alle coffeeshops wordt geschat op 1 miljard euro. Ongeveer 1,7 miljoen gemiddeld per shop.
Kweken onder dwang
Naar schatting verdwijnt de helft van al het geld in het illegale circuit. Vooral Limburg en Brabant kampen met georganiseerde misdaad die zich op grote schaal bezighoudt met wietteelt. Het komt voor dat mensen onder dwang van criminelen illegaal wiet verbouwen in hun huis of op hun grond.
Jaarlijks rolt de politie in Nederland gemiddeld elke dag zo'n 16 illegale plantages op. Vorig jaar waren dat er bijna 6000 in totaal, naar schatting een vijfde van het totale aantal kwekerijen.
Het buitenland kan wellicht als inspiratiebron dienen voor een nieuw beleid. Zo wordt in de Amerikaanse staten Colorado en Washington het gebruik en de teelt van cannabis toegestaan. Niet de staat maar commerciële investeerders zijn de eigenaren van de kwekerijen.
Cannabisclubs in Spanje
In Uruguay is wiet ook legaal en mogen gebruikers zelf kweken of lid worden van wietclubs. Soortgelijke cannabisclubs zijn er ook in Spanje. Het idee is dat er gezamenlijk wiet wordt gekweekt zonder winstoogmerk. Het gebruik is toegestaan zolang dat niet in het openbaar gebeurt.
Legaliseren, experimenteren of verbieden: een definitief besluit zal waarschijnlijk pas na maart komen. Dan zijn de Tweede Kamerverkiezingen geweest en kan een nieuw kabinet het oordeel vellen over 40 jaar gedoogbeleid.
