Echte tranen maar ook angst na dood vaderfiguur Bhumibol

In zijn koninkrijk gold hij als halfgod, een vaderfiguur die 70 jaar lang, bijna altijd, boven politiek geneuzel verheven was. Vandaag overleed koning Phra Bat Somdet Phra Poramintharamaha Bhumibol Adulyadej Mahitalathibet Ramathibodi Chakkrinaruebodin Sayamminthrathirat Borommanatbophit.

Wat betekent dat voor Thailand?

We beginnen met de rouwperiode van een jaar die de Thaise premier direct afkondigde. Veel Thai zijn vandaag al de hele dag aan het rouwen. Bij het ziekenhuis waar Bhumibol overleed zit een grote menigte te bidden en te huilen.

En dat verdriet is oprecht, zegt correspondent Michel Maas. "Hij was er altijd; alle Thai zijn opgegroeid met Bhumibol als koning. Zijn overlijden laat een zwart gat achter en dat maakt de mensen erg verdrietig."

Dat de Thai veel respect hadden voor hun koning was grotendeels te danken aan de liefde die zij voor hem voelden. Maar er is ook een kanttekening bij te plaatsen. Kritiek is nauwelijks mogelijk, omdat in Thailand een wet van kracht is waardoor mensen die majesteitsschennis plegen tot 15 jaar celstraf kunnen krijgen.

Die wet blijft gewoon gelden voor de opvolger van Bhumibol, zijn 63-jarige zoon Maha Vajiralongkorn. Kort na het overlijden maakte de premier bekend dat de kroonprins zijn vader gaat opvolgen.

Voor de Thai wordt het daarmee misschien lastiger om zich aan de majesteitsschenniswet te houden. Maha Vajiralongkorn is niet onomstreden. "Hij heeft zeker niet hetzelfde aanzien als zijn vader", zegt Maas.

Bhumibol was politiek neutraal en greep een enkele keer in als dat echt niet anders kon. "Dat gaf de mensen hoop. Als het land in elkaar zou storten, dan hadden ze altijd Bhumibol nog."

Dat is niet de heersende gedachte over de kroonprins. "Nee, die is zeker niet onpartijdig. Hij heeft zich al eens gelieerd aan de toenmalige premier Shinawatra, die is gevlucht vanwege een corruptieaanklacht." Bovendien liggen zijn adviseurs niet goed bij het volk en zou hij verschillende vrouwen slecht hebben behandeld.

En dus wordt er gevreesd dat het land, sinds mensenheugenis al geplaagd door coups en politieke strubbelingen, ineenstort. "Er zijn veel etnische minderheden, het noorden en het zuiden kunnen elkaar eigenlijk niet uitstaan. Velen zijn bang dat het land uit elkaar valt, er zijn zelfs verhalen van mensen die al aan het hamsteren zijn geslagen."

Premier Prayuth Chan-ocha lijkt de dreiging ook te voelen. Vanmiddag kondigde hij in een tv-toespraak aan dat hij militairen naar verschillende plekken in het land gestuurd. Verder roept hij bedrijven op om te blijven investeren in Thailand en Thaise aandelen niet te laten vallen. Gisteren gingen de Thaise beurzen al onderuit na het bericht van de verslechterende toestand van Bhumibol.

Over de opvolging van Bhumibol zei de premier in zijn toespraak: "we wachten nog op het juiste moment". En de beoogde opvolger voegde daaraan toe dat hij graag de tijd wilde krijgen om samen met het volk te rouwen.