Relatie met Turkije verder onder druk, spierballentaal blijft uit

De arrestatie van columniste Ebru Umar zet de relatie met Turkije verder onder druk. "Bang voor Turken" en "Erdogan heeft onze leiders in zijn macht", koppen De Telegraaf en het AD deze ochtend. Volgens De Telegraaf buigt Nederland voor "de nieuwste aanval van Turkije op Europese democratische vrijheden".

Umar werd zaterdagavond opgepakt omdat ze via Twitter de Turkse president Erdogan zou hebben beledigd. Gisteren werd ze weer vrijgelaten, maar ze mag het land nog niet uit.

Er is de afgelopen dagen intensief diplomatiek contact geweest tussen Turkije en Nederland. Toch bleef echte spierballentaal uit. Dat komt door de lastige relatie die Nederland met Turkije heeft, zegt politiek verslaggever Joost Vullings. "Turkije is in economisch opzicht een belangrijk land, en ook door de vluchtelingendeal die de EU met de Turken sloot. Een EU waar Nederland voorzitter van is."

De kwestie rond columniste Ebru Umar zet de relatie tussen Turkije en Nederland voor de tweede keer in een week op scherp. Donderdag riep het Turkse consulaat Turken in Nederland op om beledigingen van Turken, Turkije en de Turkse president Erdogan te melden. Later liet het consulaat weten dat het om een fout geïnterpreteerde brief ging.

Het kabinet veroordeelt dat allemaal wel, zegt Vullings, maar toch zullen premier Rutte en minister Koenders van Buitenlandse Zaken niet snel voor felle taal kiezen. "Het helpt niet om de relatie verder op scherp te zetten, zegt het kabinet. Er wordt wel gezegd: hier zijn wij niet van gediend. Maar de straattaal die Erdogan soms uitslaat, zal je van Nederlandse zijde niet horen."

Op de achtergrond is het kabinet wel druk geweest met de arrestatie van Umar, zegt Vullings. "Er is een soort tweesporenbeleid gevoerd." Zo heeft Koenders met zijn Turkse ambtgenoot gebeld, en is er geholpen met juridische bijstand. "Zo heeft Nederland geholpen met het uitzoeken van een advocaat en het bepalen van een strategie."

Correspondent Lucas Waagmeester was niet verbaasd over de arrestatie, zei hij gisteravond in Nieuwsuur. "Wij leren nu deze grilligheid van de Turkse overheid kennen, maar voor de Turken is dit inmiddels oude koek." Volgens hem spelen er op dit moment zo'n tweeduizend rechtszaken over het beledigen van de president.

Hij spreekt van een trend. "Eigenlijk sinds de vluchtelingendeal met Turkije zie je dat het land veel agressiever op buitenlanders is gaan inzetten. Die liggen onder een vergrootglas."

Voorbeelden daarvan zijn de Duitse komiek Jan Böhmermann, die in Duitsland mogelijk wordt vervolgd nadat hij een satirisch gedicht op de Duitse tv voorlas. Daarin noemde hij president Erdogan onder meer een geitenneuker. Ook verloor een journalist van Der Spiegel zijn accreditatie omdat hij zich positief zou hebben uitgelaten over de Koerdische PKK.

De komende week zal er vast in de Tweede Kamer over de kwestie rondom Turkije gesproken worden, zegt Vullings. "Maar premier Rutte zegt altijd: er zijn landen in de wereld die geleid worden door leiders waar je als Nederland heel anders over denkt. Maar dat houdt volgens hem niet in dat je er dan geen contacten mee onderhoudt."

En Turkije is volgens het kabinet een te belangrijk land om van te vervreemden, zegt Vullings. "Er zal altijd duidelijk uitgesproken worden dat het kabinet voor de vrijheid van meningsuiting is, maar echte harde straattaal of andere stoere acties, daar hoef je niet op te rekenen."