Proces Wilders start na twee jaar voorbereiding met uitgelekte nota

"Wat 'n enorme bende. Het proces is nu al een farce", reageerde Geert Wilders vanochtend nog voor de start van de rechtszaak tegen hem. Gisteravond werd bekend dat de pleitnota en de strategie van zijn advocaat via het AD zijn uitgelekt.

De zaak draait om de vraag die Wilders stelde na de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Hij vroeg zijn aanhang in een café in Den Haag: "Willen jullie in deze stad en in Nederland meer of minder Marokkanen?" Minder, minder, scandeerde zijn aanhang en Wilders zei daarop: "Dan gaan we dat regelen".

Een paar dagen daarvoor had de PVV-leider in een interview met de NOS gezegd dat de inwoners van Den Haag stemmen voor een stad "met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen".

Aanzetting tot haat

Justitie denkt dat Wilders met deze opmerkingen heeft aangezet tot haat tegen en discriminatie van Marokkanen wegens hun ras en wil hem onder meer daarvoor vervolgen. Vandaag, twee jaar later, wordt in de beveiligde rechtbank van Schiphol de eerste openbare zitting gehouden.

Bij de zogenoemde regiezitting bespreekt de rechtbank de stand van zaken van het vooronderzoek van de rechter-commissaris met het OM en de advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops.

Tijdens de eerste strafzaak tegen Wilders in 2010 en 2011, die over zijn uitspraken over de islam ging, werd hij vrijgesproken. Hij is ervan overtuigd dat hij ook nu geen straf krijgt.

Vooraf bedacht?

De afgelopen tijd zijn deskundigen op het terrein van de vrijheid van meningsuiting benoemd die tijdens het proces worden geraadpleegd. Wie dat zijn, moet vandaag tijdens de zitting blijken. Wel hebben twee getuige-deskundigen zich teruggetrokken, zo blijkt uit de stukken die in het bezit zijn van het AD.

"We weten wel dat een aantal mensen uit de omgeving van Wilders is gehoord als getuige", zegt redacteur Robert Bas. "Het lijkt erop dat het Openbaar Ministerie bewijs probeert te verzamelen dat de gewraakte uitspraken vooraf zijn bedacht; dat ze zijn gepland en niet spontaan zijn gedaan. Het OM wilde hier voor de zitting van vandaag niets over zeggen."

Volgens de advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops, is het juridisch helemaal niet relevant of de 'minder minder'-uitspraken vooraf zijn bedacht of spontaan waren. "Maar voor de beeldvorming is het natuurlijk wel van belang", zegt Bas.

Wilders zei eerder al dat hij deskundigen wilde horen over de beschuldigingen van racisme. "Een nationaliteit is geen ras, dus hoe kan ik schuldig zijn aan racisme? Ik ben ervan overtuigd dat als ik nu vraag 'willen jullie meer of minder Syriërs?' niemand daar aanstoot aan neemt", zei Wilders in oktober in De Telegraaf.

De politicus zelf is in december gehoord door de rijksrecherche. Hij koos ervoor om geen vragen te beantwoorden.

Planning

Tijdens de zitting vandaag wordt ook de verdere planning van de strafzaak besproken. De inhoudelijke behandeling van de zaak tegen Wilders begint op 31 oktober. De drie rechters die de zaak gaan behandelen zijn geen lid van een politieke partij en de rechtbank heeft drie weken voor het proces uitgetrokken.

De anti-islambeweging Pegida heeft aangekondigd vandaag bij de rechtbank te demonstreren.

Anders dan de eerste rechtszaak?

Wilders werd in 2010 en 2011 berecht en vrijgesproken van het aanzetten tot haat en discriminatie van moslims en niet-westerse allochtonen en belediging van moslims. Toen ging het onder meer over een interview waarin Wilders de islam als een fascistische ideologie omschreef en over zijn film Fitna.

Dit proces zal anders zijn dan de eerste zaak tegen Wilders. "De uitspraak zal natuurlijk anders zijn, maar een belangrijk verschil is ook dat het OM dit keer zelf heeft besloten om Wilders te vervolgen", zegt redacteur Robert Bas.

"De vorige keer moest het Openbaar Ministerie Wilders voor de rechter brengen door een uitspraak van het gerechtshof. Het OM wilde toen eigenlijk niet en gaf al vanaf het begin aan dat er om vrijspraak zou worden gevraagd. Deze keer is de verwachting dat het OM wel gaat voor een veroordeling van Wilders."

Volgens Bas speelt ook mee dat Wilders nu een andere advocaat heeft. "De stijl van Bram Moszkowicz, die inmiddels geen advocaat meer is, was geheel anders dan die van Knoops. Met Knoops zal de nadruk meer op het juridische liggen. De strijd zal zich vooral in de rechtszaal afspelen."