'Stuur me een tikkie voor kaas', 'Gun mij een frikandelbroodje' en 'Stuur mij een tikkie voor Unicef': ABN Amro is bezig met het offline halen van zo'n honderd accounts die op Instagram via betaalapp Tikkie met dit soort berichten om geld vragen.
De accounthouders willen geld voor een goed doel, of gewoon voor zichzelf. Vaak is het niet duidelijk wie er achter de accounts zit. Jongeren moeten voorzichtig zijn met dit soort betaalverzoeken op Instagram, waarschuwt ABN Amro, de bank achter de betaalapp.
Met Tikkie kunnen gebruikers geld overmaken via een betaallink. Die link kan naar een 06-nummer worden gestuurd, maar ook worden gedeeld via social media. Tikkie is populair in Nederland. Zo'n 5 miljoen mensen hebben de app en iedere dag wordt er zo'n 200.000 keer met Tikkie betaald. Daar spelen jonge Instagramgebruikers nu dus handig op in.
Vaak gebruiken deze accounts het Tikkie-logo als profielfoto en vragen ze om geld van andere gebruikers, voor heel uiteenlopende dingen. Van kaas tot plastische chirurgie en van geld voor een goed doel tot een banaan. Meestal krijgen ze kleine donaties, variërend van een cent tot een paar euro.
Wouter (16) en Sacha (13) van Tikkie voor Kaas willen geld ophalen voor, inderdaad, kaas. "Ik zag dat iedereen het aan het doen was en ik had nog een oud extra account waar ik niks meer mee deed", zegt Wouter. Echt geld ophalen met het Tikkie-account is niet de bedoeling, volgens de jongens is het meer een grap. Ze hebben tot nu toe "één hele mooie cent" opgehaald.
Mustafa (15) van Tikkie voor iPhonex heeft naar eigen zeggen ook voor de grap het account aangemaakt. "En plotseling zag ik heel veel mensen doneren. Ik had het bij anderen gezien, dus ik dacht: laat ik het gewoon proberen", vertelt hij. Mustafa heeft nu ruim 12 euro binnen en er komen nog steeds donaties binnen. Sommige donateurs 'tikken' één cent, anderen tien cent of zelfs drie euro.
Kopieergedrag
Jarno Duursma, trendwatcher digitale technologie, legt uit dat die Tikkie-accounts waarschijnlijk zijn ontstaan door kopieergedrag. "Iemand is ermee begonnen. Die jongeren zien het bij een ander en denken: wauw, dat is een slim idee! Jammer dat ik het zelf niet heb bedacht. En dan maken ze ook zo'n account."
ABN Amro is niet blij met de trend en probeert de accounts aan te pakken. "We hebben contact met Facebook, de eigenaar van Instagram, om te kijken hoe we het kunnen oplossen", zegt een woordvoerder. "Zelf zorgen we dat dit soort accounts offline gaan, en ook Facebook en Instagram proberen ze uit de lucht te halen." Zo'n vijftig van de ruim honderd 'Tikkie-accounts' zijn inmiddels offline.
Maar het is volgens de bank nog best ingewikkeld om te bepalen welke accounts mogen en welke niet. "Het Tikkie-logo misbruiken mag bijvoorbeeld niet, dus die accounts halen we offline", legt een woordvoerder uit. Maar geld inzamelen via een eigen account, bijvoorbeeld omdat je spaart voor een nieuwe telefoon of een reisje naar Amerika, dat mag en kan gewoon.
'Vrij onschuldig', maar pas op
Eerder bleek al dat fraudeurs de Tikkie-app misbruiken, maar deze trend is volgens Duursma vrij onschuldig. "Vaak gaat het maar om een klein bedrag", zegt hij. En omdat de doelgroep van deze Tikkie-bedelaars heel jong is, hebben criminelen weinig aan hun bankgegevens. "Jongeren hebben vaak niet veel geld, dus een bankaccount van een dertienjarige is niet interessant voor criminelen."
Wat volgens Duursma wel zou kunnen, is dat die accounts of volgers van die accounts identiteitsfraude plegen met jouw gegevens. Veel Tikkie-accounts vermelden namelijk van wie ze een Tikkie hebben ontvangen, of ze plaatsen zelfs een screenshot van de naam en het rekeningnummer van die donateur. En die gegevens zouden criminelen kunnen gebruiken.
Er is nog een ander gevaar, zegt hij. "Het is makkelijk om een andere website te koppelen aan zo'n linkje. Dan denk je dat je op de Tikkie-website bent, maar is dat niet zo. En als je echt kwaad wilt, kun je bij jongeren die op zo'n linkje klikken software installeren die bijvoorbeeld webcams overneemt."