Anna Pruis, Jeroen Gortworst en Danny Simons
Anna Pruis, Jeroen Gortworst en Danny Simons
Veel webshops die e-sigaretten verkopen, houden zich niet aan de reclameregels. Dat blijkt uit onderzoek van NOS Stories. De NVWA controleerde vorig jaar meer dan 200 webshops die rook- en tabaksproducten verkopen en gaf aan meer dan de helft een boete omdat ze het reclameverbod overtraden. Dat waren volgens de NVWA voornamelijk verkopers van vapers, shisha-pennen en andere e-sigaretten.
Die boetes helpen niet echt, want veel verkopers van e-sigaretten maken nog steeds reclame. In deze video van NOS Stories zoeken we uit welke trucs ze gebruiken:
Net als voor 'gewone' sigaretten geldt voor de verkoop van e-sigaretten een reclameverbod. Het zijn strenge regels: verkopers mogen geen foto's op Instagram en Facebook zetten, omdat je daar de producten niet rechtstreeks kan kopen. Ook mogen webshops geen winacties doen of kortingen geven.
Websites waar e-sigaretten worden verkocht, moeten verder sober zijn: er mogen geen aantrekkelijke foto's op staan met rokende mensen en verkopers moeten hun producten zo feitelijk mogelijk beschrijven. Een smaakvloeistof omschrijven als "een vers gezette espresso met een perfect laagje melkschuim", zoals een van de webshops doet, mag dus niet.
En het gaat wel vaker mis, ontdekte NOS Stories. We bezochten de eerste dertig webshops die we tegenkwamen op Google. Daarvan checkten we de site en socialemediakanalen. Bijna twee derde van de bedrijven bleek zich niet aan de reclameregels te houden.
De teksten zijn soms zelfs misleidend. Op de website van bijvoorbeeld Vapr, een webshop die e-sigaretten verkoopt, werd onterecht de gemeente Amsterdam gebruikt voor de reclame van e-sigaretten. "Ook de gemeente Amsterdam is om", stond daar in een bericht. "Roken voor het gebouw is vanaf nu verleden tijd!"
De gemeente Amsterdam blijkt niet achter deze boodschap te staan. "We zijn onaangenaam verrast dat we als gemeente zijn gebruikt voor dit soort reclame", zegt wethouder Simone Kukenheim. "Uiteraard hebben we daar geen toestemming voor gegeven. Het college van Amsterdam wil alle vormen van roken ontmoedigen."
Op dezelfde website stond ook een foto van een rokende Spike van Di-rect met daaronder de tekst "Another happy Vapr". Dit soort foto's mogen dus sowieso niet, maar Spike wist zelf ook van niets. Het management van de gitarist is verrast dat deze foto al een paar jaar zonder medeweten wordt gebruikt.
Vapr heeft de foto's inmiddels offline gehaald. "We weten dat we regels overtreden, maar vinden het belangrijk om mensen te wijzen op een alternatief voor roken: de e-sigaret", is de enige reactie die het bedrijf wil geven.
Er is nog een reclame-regel: verkopers van e-sigaretten mogen niet doen alsof hun product een goed alternatief is voor de sigaret. Toch doen ze dat wel. Een van de webshops schrijft bijvoorbeeld: "Hou vol! Het kan zijn dat je even moet wennen aan de e-sigaret. Moet je hoesten? Dat kán een kwestie van gewenning zijn."
Dat de e-sigaret minder schadelijk is dan de sigaret, klopt. Maar over de schadelijke langetermijngevaren is nog weinig bekend. Dat komt doordat ze nog niet zo lang bestaan. Volgens het RIVM zijn e-sigaretten minder schadelijk dan tabakssigaretten, maar bevat de damp wel stoffen die slecht zijn voor de gezondheid.
Daarnaast is de e-sigaret niet voor iedereen een goed alternatief, zegt hoogleraar verslavingszorg Jacqueline Vink. "De terugval onder rokers is gewoon erg groot." Vink vindt niet dat niet-rokers aangemoedigd moeten worden om met e-sigaretten te beginnen. "Het is minder schadelijk dan sigaretten roken, maar wel echt schadelijker dan helemaal niks roken."
