Suzan Yücel, Emil van Oers en Lars Boogaard
Suzan Yücel, Emil van Oers en Lars Boogaard
Je weet waarschijnlijk wat NPO 2, Radio 538 en De Telegraaf zijn. Media die je bekijkt, beluistert en leest. Het lijkt zo simpel, maar achter al die voor ons bekende kanalen gaat een wereld van overkoepelende organisaties, grote mediabedrijven en overnames schuil.
Deze week was de overname van persbureau ANP door Talpa Network van John de Mol groot nieuws. Maar wist je dat ook SBS6 en Sky Radio onderdeel zijn van Talpa? Dat de Volkskrant en Qmusic allebei bij De Persgroep horen? En dat het Duitse mediaconglomeraat Bertelsmann achter alle zenders van RTL zit?
Wat is wat en wie hoort bij wie in medialand? In onderstaande infographic maken we in één oogopslag inzichtelijk welke mediakanalen waarbij horen en hoe ze zich tot elkaar verhouden.
Veel van de Nederlandse mediamerken zijn dus eigendom van een handjevol bedrijven. Waarom zijn overnames van mediabedrijven zo spraakmakend? Volgens mediadeskundige Piet Bakker is dat omdat er vragen zijn of de journalistieke inhoud ook na een overname overeind blijft.
"Men weet niet wat er gaat komen na een overname. Dan moet je erop vertrouwen dat de journalistieke inhoud gewaarborgd blijft", zegt Bakker.
Na de overname van ANP door John de Mol kwam er kritiek van de journalistenvakbond NVJ. Volgens de NVJ-voorzitter is Talpa minder neutraal dan de vorige eigenaar Vereniging Veronica en daarom een potentieel risico voor de onafhankelijkheid van de nieuwsvoorziening.
In het geval van ANP zou het erg onverstandig zijn voor de inkomsten als De Mol zich met de inhoud bemoeit en daarmee afnemers verliest.
Bakker maakt zich minder druk. Zolang De Mol zich maar niet met de journalistieke onafhankelijkheid bemoeit. Een bedrijf als ANP loopt goed en heeft vaste afnemers. "In het geval van ANP zou het erg onverstandig zijn voor de inkomsten als De Mol zich met de inhoud bemoeit en daarmee afnemers verliest."
Bij andere mediabedrijven met een dominante positie lijdt de kwaliteit er niet onder, zegt Bakker. Bovendien zijn er ook waakhonden die de boel in de gaten houden. "Wat mij betreft is de belangrijkste vraag: wordt er misbruik gebruikt van de dominante positie en wat zijn de gevolgen?"
En hoe zit het met de krant, televisie en radio?
John de Mol richtte zich vorig jaar ook al op de krantenwereld. Hij had bijna de grootste krantenuitgever Telegraaf Media Groep in zijn bezit. Maar die overname ging niet door. TMG werd overgenomen door Het Mediahuis.
Door die overname is er in de krantenwereld maar weinig concurrentie. Samen met de Persgroep heeft het Mediahuis tachtig procent van de kranten in handen.
Terwijl de tv-wereld juist diverser is geworden, zegt Bakker. Zo was er vroeger maar één kanaal en dat was van de publieke omroep. In de jaren 80 kwam daar het commerciële RTL en later SBS bij. Samen hebben zij nog steeds het grootste marktaandeel. Bij tv zie je vaker verschuivingen. Zo had De Mol een tijdje aandelen in RTL en verkocht die later weer. Vorig jaar nam hij SBS en e-commercebedrijf Emesa volledig over van het Finse Sanoma.
En hoe zit het bij de radio dan? Bij Talpa en John de Mol denk je automatisch aan televisie. Maar het is de radio waar zijn Talpa marktleider is. Talpa Media heeft bij elkaar een marktaandeel van 32,3%, net iets meer dan de NPO (29,3%).
