Elke ochtend je temperatuur meten en je bent net zo goed beschermd tegen zwangerschap als met de pil. Dat is de belofte van bedrijven als Ladycomp en Natural Cycles. Maar gynaecologen waarschuwen dat er geen wetenschappelijk bewijs is voor deze claims. Vrouwen die echt niet zwanger willen worden, lopen groot risico dat wel te worden.
"Wees voorzichtig, want de claims die worden gedaan, zijn gewoon onwaar. Ze zijn nergens op gebaseerd. In ieder geval niet op wetenschap", zegt hoogleraar gynaecologie Bart Fauser.
"Je moet er echt goed over nagedacht hebben, want het percentage vrouwen dat zwanger wordt is aanzienlijk", zegt Jesper Smeenk van de Nederlands Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie.
In Zweden hebben zich 37 vrouwen gemeld die ongewenst zwanger zijn na gebruik van Natural Cycles. Ook bij de Nederlandse Jasmijn, die een cycluscomputer van Ladycomp gebruikte, liep het heel anders dan gepland: na zes maanden bleek ze zwanger.
De anticonceptiemethode waarop bedrijven als Ladycomp en Natural Cycles zich baseren, is eigenlijk zo oud als de weg naar Rome: het opmeten van je temperatuur. Een vrouw heeft rond haar eisprong een kleine verhoging. Als je elke nacht genoeg slaapt, rond dezelfde tijd wakker wordt en dan meteen je temperatuur meet, kan je die verhoging meten en weet je dus wanneer je vruchtbaar bent.
De dagen voor de eisprong zijn ook vruchtbare dagen, doordat zaadcellen langer kunnen overleven. Als je niet zwanger wil worden, moet je dus rond een periode voor de eisprong een ander voorbehoedsmiddel gebruiken, zoals een condoom. De apps en cycluscomputers zijn een moderne manier om die dagen bij te houden: ze waarschuwen wanneer je zwanger kan worden en laten weten wanneer de kust veilig is.
Voor Jasmijn leek deze methode ideaal. "Mijn moeder had een hormoongevoelige kanker en ik vond het een vervelend idee dat ik elke dag hormonen innam", vertelt Jasmijn. "Ik las op fora vervolgens alleen maar positieve ervaringen over de Ladycomp. Ik had natuurlijk mijn twijfels, maar heb toen contact opgenomen met het bedrijf. Zij beantwoordden al mijn vragen en namen al mijn onzekerheden weg."
Zes maanden later bleek Jasmijn toch zwanger. "Ik heb met de verloskundige teruggerekend en ik ben zwanger geworden op een moment dat ik volgens de cycluscomputer niet vruchtbaar was. Toen ik Ladycomp dat mailde, zeiden ze dat het apparaat het mogelijk fout had vanwege het dieet dat ik volgde."
Wat Jasmijn is overkomen kan natuurlijk pech zijn, maar aan de andere kant is er nog geen onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek geweest naar de betrouwbaarheid van Natural Cycles en Ladycomp. "Het telt pas als het gepubliceerd is en als het kritisch is bekeken. En dat is hier niet het geval", laat hoogleraar gynaecologie Bart Fauser weten.
De bedrijven zeggen dat bij goed gebruik ongeveer 1 op de 100 (Natural Cycles) tot 7 op de 1000 (Ladycomp) gebruikers jaarlijks ongewenst zwanger wordt - vergelijkbaar met de pil. "Maar die onderzoeken zijn gedaan met vrouwen die goed gecoacht zijn", zegt gynaecoloog Jesper Smeenk. "Dan krijg je betrouwbaarheidsgetallen die in de praktijk niet haalbaar zijn."
Want goed gebruik betekent bij deze methode: geen nachtjes doorhalen, geen alcohol, niet op dieet en niet te veel stress, want anders kan je van de app of cycluscomputer een verkeerd advies krijgen. In de praktijk een bijna onmogelijke opdracht en dus zijn dit volgens gynaecologen niet echt zinnige cijfers om naar te kijken.
Natural Cycles claimt dat het betrouwbaarheidspercentage bij dagelijks gebruik zakt naar 93 procent, wat betekent dat jaarlijks 7 op de 100 gebruikers ongewenst zwanger worden. Ook hier zijn twijfels bij te zetten, omdat het bedrijf in het onderzoek alleen keek naar zwangerschappen die vrouwen zelf doorgaven in de app.
De Wereldgezondheidsorganisatie concludeert bijvoorbeeld een veel slechtere score: dat maar liefst 25 op de 100 vrouwen ongewenst zwanger raakt door de temperatuurmethode. Deze cijfers zijn dan wel weer gemeten in ontwikkelingslanden.
Bevallen van zoon
Jasmijn is twee maanden geleden bevallen. Hoewel ze wat jonger moeder werd dan gepland, is ze erg gelukkig met haar zoon. "Ik dacht dat ik voor de rest van mijn leven de anticonceptiemethode gevonden had en ik smeerde het iedereen aan. Maar die bescherming was dus niet zo goed als ik dacht", zegt Jasmijn.
De Ladycomp heeft ze de deur uitgedaan. "Ze hebben nooit toegegeven dat hun apparaat fout was", vertelt ze. "Maar toch voel ik me niet bedonderd. Ik heb onbeschermde seks gehad en daar kun je zwanger van worden."
