Fleur de Weerd en Helen Verkaik
redacteuren NOS op 3
Fleur de Weerd en Helen Verkaik
redacteuren NOS op 3
Het is vandaag precies een jaar geleden dat de Marokkaanse vishandelaar Mohsin Fikri werd vermorzeld in een vuilniswagen, nadat zijn vis door de politie in beslag genomen was. Dat was het begin van protesten van veel Marokkanen tegen de leefomstandigheden in vooral het Rifgebied. Vandaag betogen veel Riffijnen ook in Rotterdam.
Een van hen is de Nederlands Marokkaanse Farida Houdoe (42). Haar broertje van 28, Abdelali, zit in een gevangenis in Marokko, net als 300 tot 400 andere betogers. Abdelali werd in juni opgepakt, omdat hij de protesten leidde in zijn woonplaats.
Abdelali ging op zijn tweede, samen met zijn ouders, terug naar zijn geboorteplaats Troughout. Farida bleef achter. "Hij kon in Troughout geen werk vinden", zegt Farida. "Net als de andere jongeren daar. Maar Abdelali wilde daar blijven, om voor onze ouders te zorgen. Hij deed veel vrijwilligerswerk en kende veel mensen." Toen de protesten begonnen, werd hij al snel de regionale aanvoerder. "Abdelali is altijd al een leider geweest. Ze eisten scholen, ziekenhuizen en werkgelegenheid."
Ze zag hem voor het laatst in april en mei, toen ze in Marokko was. "Daarna moest ik terug naar Nederland." Haar broer werd afgelopen zomer opgepakt. "Dat was op 6 juni, op mijn verjaardag."
Dat gebeurde tijdens een grote actie. "Toen protestleider Nasser Zafzafi gevangen werd gezet, dook mijn broer met een aantal anderen onder. Maar ze zijn verraden, door mensen in het dorp. We weten inmiddels wel door wie." De politie deed midden in de nacht een inval, "Toen werden ze naar de gevangenis gebracht. Ze zijn onderweg ook mishandeld en bedreigd."
Hongerstaking
Op de demonstratie in Rotterdam is de foto van Nasser Zafzafi veel te zien. Hij is de bekende protestleider die in dezelfde gevangenis in Casablanca zit als Farida's broer en in hongerstaking is. "Nasser zit in een isoleercel, Abdelali zit met drie anderen in een cel", weet Farida.
Farida heeft nu zo'n twee keer per week contact met hem. "Dan mag hij bellen." Sommige gesprekken neemt ze op, en zet ze op Facebook. "Maar ze houden in Marokko alles in de gaten, het is niet ongevaarlijk."
Farida en andere familieleden van gevangenen vertellen dat de mannen worden vernederd in de gevangenis. Zo zouden bewakers naaktfoto's van ze maken. Ook zijn ze bang vergiftigd te worden. In augustus schreef Amnesty al over martelingen in gevangenschap.
De aanklachten tegen Abdelali zijn separatisme, landverraad, verkrachting, fraude en stelen, vertelt zijn zus. "Je kan het zo gek niet bedenken, of het staat erin", zegt Farida.
Er zijn inmiddels vier of vijf zittingen geweest. "Die gebeuren met z'n twintigen tegelijk." Ze hebben allemaal twee advocaten. Die werken volgens Farida vrijwillig. "Maar de verdediging wordt niet serieus genomen. Ik noem het een oneerlijk proces. De gevangenen krijgen nooit de kans om te spreken. En de advocaat krijgt niet eens de kans om het dossier te openen."
We gaan hier als vrij man uit, of we sterven hier.
Farida's broer kan een formulier ondertekenen waarop staat dat hij nooit meer een protest zal voeren. "Dan kom je vrij. Maar dan ben je nog wel schuldig. Abdelali zegt: 'We gaan hier als vrij man uit of we sterven hier.' Ze blijven sterk en krachtig. Maar degenen die nog in hongerstaking zijn, hebben geen energie meer om te vechten."
Wat je in je hart hebt, ziet een ander niet.
Ze is zelf erg aangedaan door de sitatie. Ook haar ouders doet het veel. "Mijn moeder gaat er kapot aan, ze is echt ziek. Ze komt ook niet meer buiten. En mijn vader had al hartklachten. die heeft veel stress." En zijzelf: "Kijk, wat je in je hart hebt, ziet een ander niet. Maar het is er wel."
Farida hoopt vandaag op meer aandacht wereldwijd voor wat er in Marokko gebeurt. "En dat de onschuldigen vrijgelaten worden. Er moet meer druk op Marokko komen."
