Het is een van de meest besproken albums ter wereld, maar toch hebben slechts drie mensen er ooit naar kunnen luisteren: Once Upon a Time in Shaolin van rapformatie Wu-Tang Clan. Er is dan ook maar één fysiek exemplaar van in de hele wereld en dat is in het bezit van één man: Martin Shkreli.
Shkreli, de man die de prijs van een aidsmedicijn met 5000 procent liet stijgen en daarmee 'de meest gehate man' van Amerika werd, kocht het album in 2015 voor een slordige 2 miljoen dollar.
De andere twee luisteraars zijn RZA, de leider van Wu-Tang Clan, en de van oorsprong Nederlandse producer Cilvaringz. Het album is zijn levenswerk. Vandaag deden Cilvaringz en Wu-Tang-adviseur Cyrus Bozorgmehr tijdens het evenement ADE Beats een boekje open over het mysterieuze album en het bijzondere leven dat het is gaan leiden.
Het album is een eigen leven gaan leiden, maar het ging allemaal om het starten van een debat.
Als je helemaal teruggaat naar de basis, is Once Upon a Time in Shaolin een aanklacht tegen de muziekindustrie. "Iets tussen een mythologische zoektocht en een remix van de American Dream", noemt Bozorgmehr het album. "Het plan was: laten we de cyclus doorbreken dat muziek niets meer is dan een consumptieproduct dat je gedachteloos opzet."
Bozorgmehr was als adviseur van de Clan nauw betrokken bij de productie van het album, en schreef er een boek over. Maar Cilvaringz (geboren als Tarik Azzougarh) was degene die zo'n tien jaar geleden met het idee kwam, als aanklacht tegen de muziekindustrie. "Het is een eigen leven gaan leiden, maar het ging nooit om het geld. Het ging om het starten van een debat."
Internet
Het verhaal begon aan het begin van deze eeuw. Door het gemak van illegaal downloaden lag de muziekindustrie op z'n gat. "Al die programma's als Napster en Limewire vernielden het idee van betalen voor muziek", zegt Bozorgmehr. "Als iets te makkelijk wordt om te krijgen, wordt het waardeloos."
Daarbij werd het door het internet ook gemakkelijk om zelf muziek te verspreiden. "Iedereen met een laptop en gedownloade software kan via iTunes zijn muziek verspreiden. Zo raakte de markt overspoeld. Zelfs als een album goeie recensies krijgt, is iedereen het na drie weken weer vergeten omdat er zo veel muziek beschikbaar is."
Cilvaringz' idee was om muziek weer waardevol te maken. "Tarik wilde iets maken dat de tand des tijds zou weerstaan. Dat doe je door óf iets te maken dat de hele muziekindustrie overhoop gooit, óf door het extreem ontoegankelijk te maken."
Ontoegankelijk is een understatement: zelfs de artiesten die aan het album meewerkten, kregen het niet te horen. "Dat was voor sommige leden van de Clan wel moeilijk: ze hadden een nummer opgenomen met Cher, maar ze mochten het zelf niet horen. Zelfs de technici die het album mixten, mochten maar aan een minuutje werken."
Uiteindelijk hebben dus maar drie mensen het hele album gehoord: Cilvaringz, Wu-Tang-leider RZA en de uiteindelijke koper: Martin Shkreli. "Je moet toch respect hebben voor iemand die van relatief onbekend naar de meest gehate persoon in Amerika is gegaan", zegt Bozorgmehr.
Shkreli werd door RZA uitgekozen, omdat hij zelf zijn fortuin had verdiend. Hij was op dat moment nog niet de meest gehate man van Amerika: dat werd hij pas toen hij besloot om de prijs van een hiv-medicijn enorm te verhogen. "Alle farmaceuten doen dit, maar die doen dat anoniem. Martin gaat naar elk tv-programma dat hem wil hebben, en vertelt met zijn mepbare grijns hoe het zit."
De paniek sloeg toe bij de Clan. "We probeerden de koper zo lang mogelijk geheim te houden - en laten we eerlijk zijn, zou jij dat niet doen?" zegt Bozorgmehr. "Maar Martin kon hem niet in z'n broek houden, en vertelde het aan de pers. Ik wilde elke vijf minuten douchen, zo vies voelde het."
Cilvaringz ziet er de ironie wel van in. "Het album is een project tegen een dystopisch toekomstbeeld voor muziek. Hoe perfect is het dan dat het in de handen van iemand als Martin Shkreli valt?"
"Het album is zijn eigen leven gaan leiden: de FBI heeft erover getweet, en op een gegeven moment was het zelfs een onderwerp in het Amerikaanse congres", zegt Cilvaringz. "In de pers ging het alleen maar over het bedrag, maar dat was niet de basis van het project."
"Ergens hoopte ik altijd dat Shkreli het album voor de webcam doormidden zou breken, maar een deel van me wil ook dat iedereen het kan luisteren." De koper mag het album dus wel laten horen. "Dat past binnen het concept: als je het ergens tentoonstelt, moeten mensen weer moeite doen om de muziek te horen."
Pas over 86 jaar mag de bezitter van Once Upon a Time het album commercieel uitbrengen. Shkreli heeft het album trouwens op eBay gezet, maar er is nog een andere manier om het album bij een andere eigenaar te krijgen:
Cilvaringz is alweer bezig met het volgende absurde project. "Maar als ik daar nu iets over zou vertellen, zou ik het hele project weer vernietigen."
