Fleur de Weerd
redacteur NOS op 3
Fleur de Weerd
redacteur NOS op 3
September-edities van modebladen zijn belangrijke voorspellers voor trends van het komende seizoen. Het is dan ook veelzeggend dat drie Nederlandse glossy's - Elle, Harper's Bazaar en Vogue - dit jaar in hun septembernummer een statement maken over diversiteit.
Ze hebben allemaal gekleurde modellen op de cover en breken ook verderop in het blad een lans voor meer diversiteit in de Nederlandse mode.
Activisten zijn blij, zij pleiten hier al jaren voor. Maar is dit de definitieve doorbraak in de nog vaak witte fashionbladen? In de jaren 80 was er ook een periode met meer donkere modellen, maar die duurde niet lang.
Fashion-activiste Janice Deul hoopt dat het dit keer blijvend is. Het past namelijk in een bredere maatschappelijke verandering, denkt ze. "Je ziet dat we als land op een soort kruispunt staan, niets blijft zoals het was."
"We zitten nu in de tweede antiracistische golf", legt emeritus hoogleraar Gloria Wekker uit. "De eerste golf was eind jaren zeventig, begin jaren tachtig. Toen gebeurde er al van alles: er was toen al een zwarte piet-discussie en werden antiracisme-nota's geschreven."
Ook op mode had dit z'n weerslag. In de jaren 80 stonden er meer gekleurde vrouwen op de covers dan nu, vertelt Deul. Neem Naomi Campbell en Alek Wek.
Maar die verandering duurde niet voort. "Na de hoogtijdagen van Campbell en Wek waren de topmodellenlijstjes en de catwalks weer overwegend wit", zegt Cécile Narinx, hoofdredacteur van Harper's Bazaar.
"Misschien dat daardoor minder meisjes zich geïnspireerd voelden om zich aan te melden als model, of dat modellenbureaus simpelweg niet naar ze op zoek gingen", legt ze uit. "Het zorgde hoe dan ook voor een vicieuze cirkel."
Wat ook een rol speelde: in de modewereld geloofden mensen dat zwarte modellen op de covers minder goed verkochten. Beyoncé deed het in 2007 minder op de cover van Elle dan Lara Stone, Romee Strijd, Bregje Heinen en Doutzen Kroes, weet Narinx, destijds hoofdredacteur van het blad.
Maar er is heel wat veranderd, zeggen de drie vrouwen.
"Antiracisme speelt op meer terreinen dan vroeger", zegt Gloria Wekker. "Er zijn ook meer jongeren van kleur met een hogere opleiding. En sociale media spelen een grote rol. Jongeren kunnen zelf iets op de agenda zetten, ze zijn niet meer afhankelijk van traditionele media. Dat maakt dat ik meer vertrouwen heb dat het niet meer zomaar zal verdwijnen, want deze jongeren blijven van zich laten horen."
Dat ziet Narinx ook terug in de mode. "Critici zijn dankzij het internet machtiger geworden en hun controle scherper." Volgens Deul waren de bladen gewoon te star. "Ze hadden een schop onder hun kont nodig."
We weten niet of we minder verkochten door de huidskleur op de cover. Misschien lag het wel aan de kleding.
Narinx denkt dat het tegenwoordig gemakkelijker is iemand te casten die niet jong, wit en dun is. Ook verkoopt diversiteit beter dan toen, denkt ze. Het Midden-Oosten en Afrika zijn volgens haar snelgroeiende markten.
"Bladen hebben het moeilijk", zegt Deul. "En er is een enorm lezerspotentieel aan gekleurde vrouwen in binnen- en buitenland, dus als ze slim zijn boren ze dat aan."
Maar hoe zit het dan met de slechte cijfers van een zwart model op de cover? "We weten niet of dat wel echt door de huidskleur kwam", zegt Narinx. "Dat is nooit bewezen. Misschien lag het wel aan de kleding. En stel dat het wel zo is: dan hebben we misschien wel te weinig geprobeerd. We moeten onze lezers laten wennen aan diversiteit. We moeten laten zien dat het dit keer blijvend is. Je kunt er niet meer onderuit en dat moet je ook niet willen."