Het einde van het kalifaat lijkt in zicht. Islamitische Staat verliest elke dag meer terrein in Irak en Syrië. Wat kunnen we nog verwachten van de terreurgroep? We vragen het IS-onderzoekers.
In dit deel: wat gebeurt er met de leiders van IS na de val van het kalifaat?
De grote leider van IS, Abu Bakr al-Baghdadi, zou volgens verschillende bronnen omgekomen zijn door een bombardement. Hij is al veel vaker doodverklaard, dus zeker weten we dat niet. Maar als hij niet meer leeft, is dat dan ook de doodsteek voor IS? Niet persé, gelooft Haroro Ingram. "Jonge, hongerige mensen kunnen zijn plek innemen."
"Kijk maar naar de geschiedenis van Islamitische Staat", zegt Ingram. De moordlustige Abu Musab al-Zarqawi, ook wel de 'vader van IS' genoemd, werd in 2006 gedood door bombardementen. "Hij werd opgevolgd door leiders die IS groot hebben gemaakt", zegt Ingram.
Intelligente leiders met een toekomstvisie zijn, volgens Ingram, altijd cruciaal voor de terreurgroep geweest. "Het is misschien een fijn idee om te denken dat het allemaal idioten zijn, maar dat is zeker niet zo." Al-Baghdadi zou bijvoorbeeld vervangen kunnen worden door een veel sterkere militaire strateeg, denkt Ingram.
Een nieuw gezicht kan de organisatie weer nieuwe aantrekkingskracht geven.
Of een nieuwe leider IS juist zal versterken of verzwakken is moeilijk te voorspellen, gelooft Daan Weggemans. "Al-Baghdadi heeft een belangrijke rol gespeeld binnen de organisatie. Hij heeft - zeker in het begin - een paar cruciale keuzes gemaakt. Maar hoe hij daarna precies is gaan besturen, is niet duidelijk."
Al-Baghdadi is sinds 2014 niet meer in het openbaar verschenen. "Maar als hij de leider blijft, weet je in elk geval met wie je te maken hebt. Een nieuw gezicht kan de organisatie weer nieuwe aantrekkingskracht geven."
De vraag is hoeveel mogelijke troonopvolgers überhaupt nog leven als het kalifaat van de kaart is geveegd. Veel van de leiders van IS zijn de afgelopen jaren gedood door de luchtaanvallen van de internationale coalitie.
Volgens Charlie Winter kan het zijn dat de machthebbers van IS zich schuilhouden in tunnels. "Er loopt een gigantische tunnelstelsel onder de woestijn tussen Mosul en Raqqa. Als al-Baghdadi nog leeft, dan zit hij waarschijnlijk ergens onder de grond."
Waar IS nu nog aan de macht is, en hoe groot hun terrein ooit was, zie je in deze video. We laten drie jaar kalifaat in negen minuten zien:
Islamitische Staat past zich zeer makkelijk aan als de situatie verandert, zegt Mara Revkin. De leiders hebben jarenlange ervaring in het runnen van de organisatie, ook al moest dat ondergronds of op de vlucht.
"De leiders bespreken al maanden openlijk de mogelijkheid dat ze de militaire strijd gaan verliezen. De inmiddels overleden woordvoerder, Abu Muhammad al-Adnani, heeft vorig jaar nog geroepen dat ze door zullen vechten ondanks de verliezen. En hij suggereerde dat IS altijd uit zijn as zal herrijzen, ook zonder kalifaat."
"Maar het leiderschap van IS kan alleen overleven als ze sterke netwerken van supporters behouden", zegt Ingram. "Door die netwerken kunnen ze beschermd worden."
Ingram denkt niet dat de top van IS naar andere terroristische organisaties over zal stappen. "Niets is onmogelijk, maar ik denk dat het hoogst onwaarschijnlijk is want ze hebben veel meningsverschillen."
Maar de leiders die wat lager in rang zijn kiezen er misschien wel voor om zich bij anderen aan te sluiten. "Toen IS sterk was zag je dat ook gebeuren: toen sloten leiders van andere terroristische groepen zich bij IS aan. Nu IS zwakker wordt zal het omgekeerde waarschijnlijk ook gebeuren."