"Het is kiezen of delen". Zo denkt student Geschiedenis Wiek van Gemert (22) over de master die hij gaat volgen. Doet hij dat in Amsterdam, dan kan het in het Nederlands, wordt het Leiden, dan moet het in het Engels. "En de master in Amsterdam is gewoon net niet de master die ik wil doen."
De overweging die Wiek moet maken staat niet op zichzelf. Steeds vaker is de voertaal in het hoger onderwijs Engels. De club Beter Onderwijs Nederland wil er zelfs voor naar de rechter stappen.
"Het is een keuze, geen noodzaak", zegt Felix Huygen van BON. "In Frankrijk en Italië bijvoorbeeld kan je ook studeren in het Engels, maar je kan ook alles in je eigen taal volgen. Er is geen reden om alles in het Engels te doen."
Wiek heeft een Nederlandstalige bachelor gevolgd met een paar vakken in het Engels. Maar de Engelse voertaal op veel universiteiten is wel een factor in zijn keuze voor een master. "Ik vind het heel maf dat je niet alles kan wat je wil in het Nederlands."
De Vereniging van Nederlandse Universiteiten (VSNU) ziet geen probleem in meer Engels in het hoger onderwijs.
"Je komt met meer culturen in aanraking, je krijgt een breder perspectief", zegt woordvoerder Bart Pierik. "Maar ook buiten de universiteit is het gunstig, want ook de arbeidsmarkt wordt steeds internationaler."
Toch moet niet alles Engelstalig worden, denkt Pierik. "Nederlands Recht bijvoorbeeld blijft in het Nederlands. Het gaat om een zorgvuldige afweging die universiteiten moeten maken."
Pierik ziet juist dat Engelstalige vakken populair zijn: "Ook bij opleidingen die tweetalig worden aangeboden, zie je steeds meer dat studenten naar de Engelstalige variant switchen."
Onderzoek
Maar is er nou te veel Engels in het hoger onderwijs of niet? Dat is het ministerie van Onderwijs aan het uitzoeken. Ze willen weten wat de staat van de verengelsing is en wat de gevolgen zijn. Daarom doet de Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen (KNAW) sinds een jaar onderzoek naar Engels als onderwijstaal aan universiteiten en hogescholen.
"We hopen hiermee de discussie op een hoger niveau te tillen", zegt een woordvoerder van het KNAW.
Beter Onderwijs Nederland baseert zijn standpunt op artikel 7.2 van de wet op het hoger onderwijs, waarin staat dat het onderwijs en de examens in het Nederlands zijn, tenzij het om een gastcollege van een anderstalige docent gaat, of de opleiding met een andere taal te maken heeft.
Ei kwijt
Als Wiek voor de master in Leiden gaat, wordt dat dus compleet Engelstalig. "Oefening baart kunst, zeg ik maar. Het wordt aanpoten, maar ik denk wel dat het lukt hoor. Maar in het Nederlands kan ik beter m'n ei kwijt, dat is gewoon beter ontwikkeld."
Als een docent Nederlands is en ik ook, vind ik het onhandig dat we doen of we Engels zijn.
En bij een studie Geschiedenis moet je veel essays schrijven. "Als een docent Nederlands is en ik ook, vind ik het onhandig dat we doen of we Engels zijn, en niet het hoogste niveau halen", zegt Wiek.
"Ik stond een 8 voor Engels op het vwo, dus ik ben er best redelijk in. Maar op de universiteit voel ik me wat schrijven betreft beperkt. Je probeert een hoog niveau te bereiken, en dat is al lastig, maar als je constant bezig bent met een vertaalslag... als ik een essay schrijf, weet ik zeker dat het niet zo goed is als dat hij in het Nederlands was geweest."
Niet alle studenten zijn tegen het Engels, merkt ook Wiek. "Er zijn ook studenten die het geen probleem vinden, het ligt er ook aan wat je in de toekomst wil. Ik ben zelf niet van plan om een internationale carrière na te jagen."
Het KNAW komt over een paar weken met een advies aan het ministerie.