Opvangcentra in grote steden zien de toeloop van dakloze jongeren toenemen. Maar door een tekort aan (nood)opvangplekken kunnen ze niet altijd een geschikte slaapplek krijgen. Dat zeggen verschillende hulporganisaties voor zwerfjongeren tegen NOS op 3 en FunX.
"In een half jaar tijd is het aantal jongeren dat zich bij ons meldt verdubbeld", zegt Robin de Bood, voorzitter van de keten Dak- en Thuisloze Jongeren Amsterdam. "Onze noodopvangbedden zijn iedere dag vol. We moeten dagelijks jonge mensen teleurstellen."
Hoe het is om als jonge dakloze op straat te leven zie je in de online special Uit Zicht:
Ook buiten Amsterdam speelt dit probleem. Zoals in Den Haag, zegt Joy Falkena van het Straat Consulaat in Den Haag. "De slaapplekken voor jongeren zijn niet toereikend en nu het buiten koud is, wordt de druk nog hoger. Op een avond kunnen we soms meerdere jongeren geen bed toezeggen."
Ook in Rotterdam, Zwolle, Leeuwarden en Groningen melden meer dakloze jongeren zich.
Volgens Hassan Slassi, teamleider bij de Utrechtse hulporganisatie Back UP, speelt het probleem al veel langer. "Een tekort aan jongerenbedden is er al jaren, maar in de wintermaanden melden meer dakloze jongeren zich en valt het meer op."
Tussen de verslaafden
De meeste steden hebben opvanglocaties speciaal voor jongeren, met op veel plekken een leeftijdsgrens tot 23 jaar. Die zitten vaak vol, waarna jongeren naar een reguliere nachtopvang worden doorverwezen. Opvang voor volwassenen dus.
In Zwolle meldden zich tot september dit jaar al 50 jongeren bij zo’n nacht- of crisisopvang voor volwassenen. "We zien dat aantal groeien", zegt Glenda Huisjes van hulporganisatie Limor. "In 2014 waren dat er bijvoorbeeld nog 38, vorig jaar waren het er 53 over het hele jaar."
Dat jongeren daar moeten slapen is volgens Falkena buitengewoon onwenselijk. "Daar zit álles door elkaar. Mensen met psychische aandoeningen, zware verslaafden en bijvoorbeeld daklozen die een ledemaat missen. Het komt voor dat meiden van 18 of 19 daar tussen moeten zitten."
Volgens Slassi verergert dat vaak de problemen. "Als je jong en net dakloos bent, ben je kwetsbaar. Als je dan tussen hardcore alcoholisten en drugsverslaafden zit, kan je daar makkelijk door beïnvloed worden. Voor jonge meiden kan het zelfs gevaarlijk zijn: misbruik ligt ook op de loer."
Dat er niet altijd een plek in de jongerenopvang is, heeft vooral te maken met een gebrek aan doorstroming. Dakloze jongeren blijven vaak lang hangen, omdat ze geen eigen woning kunnen betalen. De Bood: "In Amsterdam zijn er 130 plekken, die lang bezet blijven. Daardoor staan er 60 jongeren op de wachtlijst."
In Utrecht wachten volgens Slassi tientallen mensen op een plekje in de jongerenopvang, in Rotterdam acht. "Doordat de reguliere opvang vol blijft, blijven jongeren langer in de crisisopvang", zegt een woordvoerder van de gemeente.
Jongeren in de opvang willen vaak wel zelfstandig wonen, maar dat is meestal niet reëel. "Veel jongeren hebben schulden, waardoor een ‘normale’ kamer vaak geen optie is", zegt Alice Vellinga van hulporganisatie ZIENN in Leeuwarden.
En er is een tekort aan betaalbare woningen voor mensen die de opvang willen verlaten, ook in de andere steden. "Je ziet nu dat jongeren van de opvang doorstromen naar begeleid wonen, terwijl ze - in theorie - prima zelfstandig kunnen wonen", zegt Falkena. "Dat is een dure oplossing." Slassi: “Er zouden meer betaalbare kleine woonruimtes moeten komen waar deze jongeren naartoe kunnen.”
Verborgen probleem
Het daadwerkelijke probleem is volgens experts nog groter, maar blijft verborgen omdat lang niet alle dakloze jongeren zich überhaupt bij een opvang melden.
"Er zijn jonge daklozen die nachtenlang doorhalen in de kroeg, slapen op de bank bij vrienden of buiten", zegt Falkena. Zulke bankhoppers willen vaak niet bij een opvang aankloppen en staan daarom niet geregistreerd. "Als je je meldt ben je ‘echt’ dakloos, en dat willen veel jongeren niet zijn."
Volgens de laatste totaaltelling zijn er zo’n 9000 dakloze jongeren in Nederland.