Ze dragen namen als Study Buddy, Braincaps en Studeerpil en vinden gretig aftrek onder studenten: pillen die je helpen concentreren. Renger Witkamp is onder de indruk van de "fancy" namen, maar een stuk minder van de werking. "De consument wordt gewoon bedonderd. Je betaalt er geld voor, maar krijgt er niks voor terug", zegt de hoogleraar Voeding en Farmacologie aan de Wageningen Universiteit.
Dat mag dan wel zo zijn, de studeerdrugs zijn booming business. In Utrecht brachten studenten vorig jaar de Study Buddy op de markt en inmiddels kunnen ze van hun wonderpil leven. Volgens de Volkskrant verdienen ze in tentamentijd meer dan 20.000 euro per maand. Eerder gingen we al langs bij Muhacit en David, die een ander pilletje, Braincaps, verkopen.
"In alle pillen zitten stoffen die in de verte te maken hebben met effecten op de hersenen, of die ooit eens onderzocht zijn", zegt Witkamp. Hij noemt als voorbeeld ginkgo biloba. "Dat is een stof waarvan gezegd wordt dat het de doorbloeding in de hersenen bevordert en dat het helpt tegen alzheimer. Maar die effecten zijn nooit bewezen."
Een ander bestandsdeel dat opvalt is cafeïne, "ongeveer net zoveel als in een kop koffie", volgens Witkamp. Verder zitten er vitamines en in een enkel geval zelfs zwarte peper in de pillen.
Wat doen die stoffen?
“Cafeïne is eigenlijk de enige stof in de pillen waarvan het bewezen is dat het iets doet", zegt Witkamp. "Drink je normaal geen koffie en ga je dat opeens wel doen? Dan ben je een beetje hyper en kan je je wat meer concentreren. Ook als je een beetje duf bent, werkt cafeïne goed. Maar als je al veel koffie drinkt? "Dan gaat 50 milligram cafeïne je niet opeens nog alerter maken."
NOS
NOS
De studeerpilletjes doen dus eigenlijk niks. Maar het innemen van een pil kan toch effect hebben, zegt Witkamp. “Het kan je helpen focussen. Maar dat moet je in dezelfde categorie zien als hardlopen, door het bos wandelen of een koude douche nemen voor het studeren."
Dat komt doordat je iets doet waardoor jouw hersenen zich beter kunnen richten op één ding. En dat doe je door jezelf een signaal te geven. “Het is eigenlijk een symbool, een ritueel, een placebo-effect. Dat werkt.”
Placebo-effect
De pillen werken niet, het placebo-effect wel. “Als er in deze pilletjes zit wat erop staat, dan denk ik niet dat het echt gevaarlijk is. Het zijn simpele vitamine- en kruidenpreparaten.”
Witkamp snapt wel dat studenten zoeken naar middelen om de focus te verbeteren. “Mensen kunnen zich minder goed concentreren, dat is zeker iets van deze tijd. We zijn niet meer gewend om lange stukken tekst te lezen, we denken in tekens op Twitter, korte boodschappen."