Precies duizend dagen hebben we er op moeten wachten en vandaag presenteerde de European Space Agency (ESA) een eerste kaartje gemaakt door ruimtesonde Gaia.
Zo ziet-ie eruit:
Voor astronoom Lucas Ellerbroek is het bovenstaande plaatje "spectaculair". Hij is hoorbaar enthousiast. "De kaart is nog niet driedimensionaal, maar dat zal niet zo lang meer op zich laten wachten."
Het wordt de meest gedetailleerde kaart van de Melkweg tot nu toe genoemd. Maar eh... wat zien we nu eigenlijk?
De kaart is voor veel mensen misschien een beetje te abstract, daar kan Ellerbroek wel inkomen. Hij legt uit: "Die witte waas zijn sterren die Gaia in kaart heeft gebracht. Meer dan een miljard sterren. Tien tot twintig procent van die sterren zijn waarschijnlijk nog niet eerder opgemerkt. Die gaan ze nu een voor een onderzoeken."
De kaart is opgebouwd met een een enorme berg aan data. Op dit moment zijn daar nog geen enorme ontdekkingen mee gedaan. Maar die volgen snel, zegt Ellerbroek. "Dit is nu vooral statistisch interessant. We hebben er heel veel onderzoeksmateriaal bij gekregen."
En om erachter te komen wat voor geheimen het universum nog voor ons heeft, zijn er speciale 'duikteams' geformeerd. Zo noemt Fred Jansen, leider van deze ruimtemissie van ESA, de datasterrenkundigen. Zij moeten in ploegen de gegevens analyseren en zo snel mogelijk resultaten publiceren.
"Het is een stuwmeer aan data met een enorme potentie voor het vinden van nieuwe kennis en planeten." Jansen verwacht binnen een maand minstens honderd nieuwe artikelen over deze data.
Wat staat ons te wachten?
Ellerbroek hoopt dat er ontdekkingen worden gedaan die we niet verwacht hadden. "Bij de Hubble-telescoop ontdekten we dat het heelal snel groter wordt. Niemand dacht dat we dat gingen meten met de Hubble."
Waarom bewegen sterren zoals ze bewegen?
De astronoom zegt dat er nieuwe studies komen over de evolutie van ons heelal en bijvoorbeeld de bewegingen van sterren. "Waar komen ze vandaan? Waarom bewegen sterren zoals ze bewegen? En waar komt de zon vandaan?"
En natuurlijk: planeetontdekkingen. Dat gaat dan om planeten rond andere sterren dan de zon. "Da's dus behoorlijk ver weg. Dichter bij huis, in ons eigen zonnestelsel, zullen we kometen en donkere objecten die we nog niet kennen, beter kunnen vastleggen."
Jansen verwacht nog veel informatie voor iedereen die interesse heeft in het heelal. Gaia is nog lang niet klaar. "We zullen nog een paar keer dit soort grote datadumps doen, waar de onderzoekers zich weer op kunnen storten. In 2020 stoppen we met data verzamelen. De missie zelf is dan ten einde, maar de verwerking van de informatie gaat nog wel even door."
Het hele plaatje verwacht hij in 2022.
