Dat roken niet goed voor je is, wisten we al, maar vanaf morgen word je er nog eens extra mee geconfronteerd. Nieuwe sigarettenpakjes moeten vanaf dan onder meer één van de onderstaande foto's hebben:
In Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Ierland gaan ze nog een stapje verder: daar moeten alle pakjes er hetzelfde uit komen te zien. Plain packaging noemen ze dat. Dus geen merklogo of een mooie verpakking. Deskundigen vinden dat Nederland daar ook aan zou moeten.
Allemaal hetzelfde
"Het is bewezen dat plain packaging effectief kan zijn", zegt Gjalt-Jorn Peters. Hij deed onderzoek naar voorlichting op sigarettenpakjes. "Sigarettenfabrikanten gebruiken de pakjes om zich te onderscheiden. Met plain packaging kan dat niet meer."
In 2012 moesten alle sigarettenpakjes in Australië er hetzelfde uitkomen te zien. Namelijk zo:
Op de pakjes staat geen logo, een onsmakelijke foto en een waarschuwing. Het sigarettenmerk staat er nog wel onder, maar dat moet allemaal in hetzelfde lettertype en met een groenige achtergrond kleur. Ook dat is met een reden. "Het is onderzocht welke kleur mensen het meest afstotend vinden", zegt Peters. "Groen vonden de ondervraagden het minst prettig."
Doordat sigarettenfabrikanten steeds minder mogen adverteren en mogen sponsoren, is het pakje in de loop van de jaren belangrijker geworden. "Je maakt je product aantrekkelijker door middel van logo's, visuals en kleur", zegt Carel Jansen, hoogleraar communicatie- en informatiewetenschappen. "Je koopt dan eerder zo'n pakje sigaretten. Als dat verdwijnt, ben je een heel belangrijk element kwijt."
Als alle verpakkingen er hetzelfde uitzien, dan vinden mensen het ook minder aantrekkelijk, blijkt uit onderzoek van het Trimbos Instituut. En ze denken ook dat de sigaretten van slechtere kwaliteit zijn. Dit lijkt vooral te gelden voor niet-rokers en wat minder voor verslaafden.
Australiërs roken minder
Australiërs zijn de afgelopen jaren minder gaan roken. In 2001 rookte ruim 19 procent van de Australiërs boven de 14 jaar. Dat daalde tot rond 13 procent in 2013.
In 2012, toen plain packaging werd ingevoerd, verdiende de tabaksindustrie nog 3,5 miljard Australische dollar. In maart 2014 was dit ongeveer 3,4 miljard dollar, een daling van 100 miljoen dollar.
Of die daling is versneld door plain packaging, is lastig te zeggen volgens hoogleraar Jansen. "De accijns op sigaretten is bijvoorbeeld ook verhoogd, dus het is moeilijk te meten of zo'n daling aan de verpakking is toe te schrijven."
Waarom niet in Nederland?
Zowel Jansen als onderzoeker Peters vinden dat Nederland over zou moeten gaan op plain packaging. Verschillende onderzoeken laten zien dat het effectief is. Staatssecretaris Van Rijn van Volksgezonheid laat via zijn woordvoerder weten dat het invoeren van afschrikwekkende plaatjes, in lijn is met een Europese afspraak. "Plain packaging maakte daar geen onderdeel van uit."
Het kan overigens nog wel even duren voordat je de nieuwe pakjes in de winkel ziet liggen. Fabrikanten hebben een jaar de tijd om hun oude pakjes op te maken. De pakjes die vanaf morgen van de fabrieksband rollen, moeten volgens de nieuwe richtlijn geproduceerd worden.
