Julian Assange: van Wikileaks naar wel of niet in de boeien

Julian Assange is weer even wereldnieuws. Hij is de baas van WikiLeaks, werd wereldberoemd door het publiceren van staatsgeheimen en zit nu al drie jaar vast op de ambassade van Ecuador in Londen. Hoe kwam het zover?

Oprichting Wikileaks

Na een korte carrière als hacker en programmeur in Australië, richtte Assange in 2006 de klokkenluiderswebsite WikiLeaks op. Sindsdien leidt Assange een zwervend bestaan.

Helikopterbeelden

In 2010 publiceert de website beelden van een Amerikaanse helikopteraanval in Bagdad. De beelden zijn van de boordcamera van een Apache. Op de beelden is te zien hoe de helikopter een groep mannen beschiet. Uiteindelijk blijkt die groep niet vijandig en staan er zelfs een journalist en een cameraman tussen. Het statief van de cameraman wordt aangezien voor een bazooka.

De beelden zorgen voor veel ophef.

Afghanistan en Irak

In datzelfde jaar publiceert de website duizenden documenten over de oorlogen in Afghanistan en Irak. Ook publiceert WikiLeaks bijna 800 geheime documenten over de gevangenen in Guantánamo Bay. De publicaties brengen de Amerikaanse overheid in grote verlegenheid. Minister van Justitie Eric Holder zegt dat ze graag "met Julian Assange willen praten", omdat er staatsgeheimen tussen de documenten zitten.

De grote klapper: de Cables

Maar de grootste klap moet nog komen. In november 2010 wordt bekend dat WikiLeaks 250.000 cables in zijn bezit heeft. Dat is het geheime berichtenverkeer tussen Amerikaanse ambassades en het ministerie van Buitenlandse zaken. WikiLeaks onderhandelt met tientallen verschillende kranten en websites over de publicatie. Uiteindelijk worden zo'n 2000 berichten gepubliceerd. Later komt door een fout het hele bestand online.

Opnieuw is de verontwaardiging groot, vooral in de Verenigde Staten. Diplomaten worden in verlegenheid gebracht, omdat ze soms beledigend schrijven over de landen waarin ze werken.

Zweden

Julian Assange is als oprichter en woordvoerder van WikiLeaks in één klap wereldberoemd, maar ook een gezocht man. Tijdens alle omzwervingen zou hij in Zweden één vrouw aangerand hebben, en een ander verkracht. Assange ontkent. Het Zweedse OM vaardigt een arrestatiebevel uit en vraagt Groot-Brittannië, waar Assange op dat moment woont, om hem uit te leveren. Assange vecht dat tevergeefs aan. Hij is bang dat Zweden hem zal uitleveren aan de Verenigde Staten, waar hij wordt verdacht van het lekken van staatsgeheimen.

Ambassade

In juni 2012 klopt Assange daarom aan bij de ambassade van Ecuador en vraagt daar politiek asiel aan. Ecuador, dat de VS graag een hak wil zetten, verleent Assange asiel. Sindsdien bivakkeert Assange op de ambassade in Londen. Zodra de klokkenluider namelijk een stap buiten de deur zet, wordt hij opgepakt door de Britse politie.

Jarenlang staan Britse agenten op wacht bij de Ecuadoriaanse voordeur, te wachten op Assange. Door het Britse dreigement kan Assange dus ook niet naar Ecuador reizen en leeft hij in een klein kantoortje op de ambassade.