De duizenden vluchtelingen die Europa binnen willen, worden door de politiek op z’n zachtst gezegd niet massaal omarmd. De opvang van die enorme mensenstroom zorgt voor problemen. Het duurt lang voordat er oplossingen komen. Of, zoals PvdA-leider Samsom zegt, is de kwestie eigenlijk een dikke-ik-test voor de samenleving. En dus voor Europa.
Steeds meer burgers gaat het niet snel genoeg. En die komen steeds vaker zélf in actie, door heel Europa, om te laten zien dat vluchtelingen wel welkom zijn.
Duitsland
Duitsland is het land met het grootste aantal vluchtelingen. Alleen in juli al kwamen 80.000 asielaanvragen binnen. Volgens de Duitse immigratiedienst is dat meer dan ooit. Er wordt geschat dat de teller de 800.000 gaat raken dit jaar.
Hoewel we meestal horen over neonazi's die niets moeten hebben van asielzoekers, wordt het tegengeluid steeds duidelijker. Neem Flüchtlinge Wilkommen, een soort Airbnb voor vluchtelingen. Heb je een kamer over of ruimte thuis om iemand op te vangen, geef je op en er wordt een match gevonden om een vluchteling bij je in huis op te nemen. Bijna 1000 mensen hebben hun huis of kamer beschikbaar gesteld.
Door het hele land worden plekken gecreëerd waar vluchtelingen terecht kunnen. In sommige plaatsen pakt de gemeente dit op, zoals in Berlijn. Waar kleine containerwijken uit de grond worden gestampt. Vluchtelingen hebben hier een tweepersoonsbed, kamers voor gezinnen en gezamenlijke keukens. Er is riolering en elektriciteit, beetje studentenwoningingstijl.
Oostenrijk
20.000 mensen protesteerden maandag tegen de slechte behandeling van vluchtelingen. Aan de zijkant van een snelweg vlakbij de Hongaarse grens werden eerder de lichamen van 71 gestikte vluchtelingen gevonden in een vrachtwagen van mensensmokkelaars. Als tegenreactie protesteerden inwoners met leuzen als "Vluchtelingen welkom", en "Ik wil niet dat Europa een massagraf wordt".
"We hebben genoeg gehad, genoeg van de doden, van het lijden en de achtervolging", zei de aartsbisschop van Wenen.
Via Refugees Welcome komen sinds dit jaar ook in Oostenrijk vluchtelingen aan een kamer.
Engeland
Een petitie in Groot-Brittannië om meer vluchtelingen toe te laten raast over het internet en heeft al meer dan 134.000 handtekeningen. Bij 100.000 handtekeningen moet het parlement reageren.
In Calais willen vluchtelingen vanuit hun kampement The Jungle niets liever dan de oversteek maken naar Engeland. Om de omstandigheden in hun kamp draaglijker te maken organiseren Engelsen regelmatig hulpkonvooien. Dat financieren ze via crowdfunding. Komende maand willen ze met 16 auto's 600 pakketjes bezorgen. Slaapzakken, kleding, maar ook vuilniszakken, medicijnen en boeken worden gebracht.
Kamers
Ook de Facebookgroep Rooms for Refugees, waar mensen die een kamer overhebben zich kunnen melden. "Laten we echt een verschil maken en de regering laten zien dat we wél ruimte hebben, en graag iets willen doen".
IJsland
In IJsland zijn nog weinig vluchtelingen, maar op deze Facebookpagina zeggen IJslanders dat ze meer Syrische vluchtelingen willen opnemen.
15.000 mensen steunen het initiatief en een aantal daarvan stelt zelfs hun huis beschikbaar. Volgens het Rode Kruis in IJsland hebben meer dan 900 mensen zich bij hen geregistreerd als vrijwilliger, een indrukwekkend aantal, zegt de organisatie.
En dat gaat verder dan wat loze kreten: duizenden IJslanders doen inhoudelijke voorstellen en willen er een actieve rol in spelen. Sommigen zeggen zelfs vluchtelingen in huis te willen nemen.
België
Vluchtelingenorganisaties in België roepen huiseigenaren op om hun woning of appartement te verhuren aan vluchtelingen. Zo'n 250 huiseigenaren meldden zich al aan.
De woning moet 6 maanden beschikbaar zijn. Je krijgt er als eigenaar wel een gepaste huurprijs voor. Ook worden vluchtelingen bij mensen thuis opgevangen. Bij de Facebookgroep Welkom Refugees Bienvenue wordt er druk over gesproken.
Nederland
Ook in Nederland is er inmiddels een Facebookgroep waar mensen zich kunnen aanmelden om te helpen: Ik ben een gastgezin voor een vluchteling. Die is opgezet door een vrouw in Apeldoorn. Heel veel mensen meldden zich daar aan als gastgezin, dus om mensen in huis te nemen.
De pagina werd zo'n succes dat ze nu samenwerken met Centraal Orgaan Asielzoekers (COA). De nadruk ligt nu meer op vluchtelingen helpen met praktische zaken, en tijd voor ze vrij te maken.
Bij het COA melden zich nu ook zoveel vrijwilligers dat ze het bijna niet meer aankunnen. De telefonisten hebben het zo druk, dat ze mensen oproepen om zich niet telefonisch te melden, maar via het online contactformulier.
En ook bij VluchtelingenWerk Nederland en de Stichting Vluchteling melden zich veel vrijwilligers. De mailbox is ontploft, zegt de stichting.
Koks in actie
In heel Europa zijn er eigenlijk wel initiatieven om vluchtelingen te helpen, ook kleinere. Zo bereiden in Noorwegen koks maaltijden voor de vluchtelingen die in de rij staan voor hun asielaanvraag. Tot nu toe hebben zo'n 20 restaurants zich bij de initiatiefnemers aangesloten.
In Berlijn worden fietsen gedoneerd. Als ze kapot zijn, worden ze eerst samen met vluchtelingen gerepareerd. Tot nu toe zijn er zo'n 100 fietsen verzameld. Eerst worden ze samen met de vluchtelingen gerepareerd waarna ze zelf een vervoersmiddel hebben.
Nadat ze Lowlands had bezocht kwam Roos Postmaa op het idee om op het festivalterrein luchtbedden, bouwzeilen, tenten en slaapzakken in te zamelen. Tot 13 september kun je daar nog spullen voor doneren via de site Doneer je deken. Daarna willen ze de oogst met een vrachtwagen naar het vluchtelingenkamp bij Calais brengen.
Goed plan, een vluchteling in je huis?
Veel Europeanen zien het wel zitten, een vluchteling in huis. Maar is dat nou wel zo'n goed plan? Volgens het COA is dat niet altijd het beste voor de vluchteling.
"Asielzoekers in een procedure hebben er meer baat bij als ze in een centrale opvanglocatie verblijven", zegt de woordvoerder. "Daar is meer kennis en steun om ze bij de aanvraagprocedure te begeleiden.
Geen logeerpartijtje
En er komt ook best wat bij kijken, zegt Vluchtelingenwerk Nederland. "Het is geen logeerpartijtje voor een weekend. Want wat als de vluchteling niet meer weg wil? Of jullie hebben andere ideeën over privacy? Die mensen zijn net een oorlog ontvlucht en zijn misschien getraumatiseerd. Hoe ga je daar dan mee om?"
"Mensen samenbrengen juichen we alleen maar toe, maar nodig eerst eens vluchtelingen uit om te komen eten of samen wat te doen. En als je echt iemand in huis wil nemen, denk daar dan in ieder geval goed over na."